Feestdagen! De 5 cadeautips van Daan Stoffelsen van 2023

Er zijn vele antwoorden op de vraag wat je cadeau moet doen, en elk jaar verzinnen we op de burelen van Athenaeum.nl (nou ja, twee bureaus bovenin Spui 14) nieuwe manieren om die te formuleren. Maar hier vind je niet het beste cadeau onder de € 10,-, het beste boek over blauw of het gekste (en beste) voor de maand februari, maar mijn eigen cadeautips. Vier (stiekem negen) zelf gelezen, ik raad ze van harte aan, een vijfde moet nog verschijnen, die mag je mij cadeau doen.

1. Tjibbe Veldkamp, De jongen die van de wereld hield

Het zou me niet verbazen als dit boek (zelf lezen, 10+) in de top-3 van de Grote Vriendelijke Honderd belandt, en gaat meedoen om de Woutertje Pieterseprijs en de Gouden Griffel. Dat eerste moment dat je ouders elkaar treffen, ben je er dan al? Als een soort vooruitgeest? Die gedachte werkte Tjibbe Veldkamp grandioos uit in dit sfeervolle, sprookjesachtige boek (met dito tekeningen van Mark Janssen). Veldkamps heldere taal, zijn overtuigende karaktertekening, de plot vol warmte in koude dagen: dit is een boek voor de donkere maanden, voor elk seizoen en vele jaren nog te gaan.
Dit jaar was voor mij verder qua kinderboeken het jaar van Anna Woltz. Ik heb vier van haar boeken gelezen, omdat onze elfjarige (nu twaalfjarige) zo van haar werk houdt, en omdat ze een van de terugkerende schrijvers in de Grote Vriendelijke Honderd is. En haar nieuwste, De spin en de sleutel, is weer erg fijn.

• Lees Daan Stoffelsens uitgebreide bespreking van De jongen die van de wereld hield
• Lees stukken over Anna Woltz’ boeken Gips, Alaska, Honderd uur nacht (door Jesse Keff), De spin en de sleutel en De tunnel (door Annick van Kessel & Susanne van der Klei).
• Lees een fragment uit Huiswerk
• Lees een fragment uit Trilling
• Lees Stoffelsen over Het lange antwoord
• Lees een fragment uit Oersoep
• Lees een fragment uit Munt
• Lees 3 vragen aan... Richard Osinga
• Lees een fragment uit Familielexicon

2. Marja Pruis, Huiswerk

Zoals filosofen, volgens Plato, de beste heersers zijn, zo zijn essayisten de beste romanciers. Marja Pruis is een uitstekend voorbeeld. Haar roman, over de schoonmaakster en de inbraak, gaat over veiligheid en solidariteit, over thuis en de wereld. Een van de vragen die oud-collega David Veldman formuleerde voor onze 3 vragen-rubriek is: welk boek schopte je een geweten? Huiswerk is zo’n boek, dat je verleidt en binnenleidt in een wereld, en vervolgens pijnlijk op de feiten wijst.
Iets soortgelijks verwacht ik van Teju Coles derde, langverwachte roman Trilling (Tremor, vertaald door zijn vaste vertaler Paul van der Lecq): vertellend en nadenkend, psychologisch en geëngageerd. Maar ik ben nog niet zo ver.

3. Anna Hogeland, Het lange antwoord

Hoe schrijven we literatuur over zoiets essentieels en fysieks als bevallingen? Als de man van de verloskundige en vader van twee kom ik maar niet van die vraag af, en gelukkig komen er regelmatig nieuwe boeken langs om de antwoorden in te zoeken. Anna Hogelands roman, vertaald door Lette Vos, is een indrukwekkend boek over moederschap, of over miskramen, of over alles wat er mis kan gaan rondom zwangerschap. Goed geschreven ook, het beste wat ik dit jaar las over de materie.
Maar ik heb Bregje Hogstedes Oersoep nog niet uit, en Lucy Jones’ persoonlijke én wetenschappelijke essay Matrescence: On the Metamorphosis of Pregnancy, Childbirth and Motherhood was ook heel interessant: het bedt het moeder-worden in in wetenschappelijke inzichten en maatschappelijke kwesties.

4. Richard Osinga, Munt

Eerder tipte ik ook Mathijs Deens De duiker, dat is een heerlijk geschreven, spannend boek, een fijne waddenthriller. Maar nu tip ik graag een andere geweldige verteller. Richard Osinga’s handzame roman Munt, die voor de Boekenbon Literatuurprijs genomineerd was, is - onder andere - een heerlijke avonturenroman. Via drie personages - Nederlander, Chinees, Congolees - benadert hij de mogelijkheden van een grote historische Afrikaanse beschaving, het tijdloze leven van de pygmeeën, en omgaan met verlies en hopeloosheid.

Osinga’s spel met verhalen, ideeën over tijd en wetenschap en hoe culturen botsen, is razend interessant, en uiteindelijk ook nog heel erg spannend. Osinga blijkt net als in zijn vorige twee romans een groot ambachtsman.

5. Natalia Ginzburg, Familielexicon

Mijn cadeautip voor mijzelf (Sinterklaas, leest u mee?) is Natalia Ginzburgs Privédomeindeel, nieuw vertaald door Jan van der Haar. Ik tipte op deze plaats vorig jaar haar Kleine deugden, als een handboek voor het leven, en ook van dit boek, dat 5 december verschijnt, verwacht ik heldere inzichten in het leven van alledag, het leven dat ons ondanks extreme weersomstandigheden en vreselijke oorlogsmisdaden het meest in beslag neemt.