Susan Sontag, Griet Op de Beeck, Colson Whitehead, Stefan Brijs (de boekbesprekingen in de week van 18 september 2019)

Ook in NRC Handelsblad: Susan Sontag. Bas Heijne las Benjamin Mosers biografie [fragment | onze recensie] en gaf vijf ballen. 'Magnifiek is de manier waarop Moser laat zien dat die worsteling niet alleen het werk van Sontag beheerste, maar ook haar leven. Sontag leefde haar thema’s, maar kon – ondanks de talloze zelfanalyses in haar dagboeken – zichzelf slecht zien, vaak zelfs op het potsierlijke af.' 'Mosers biografie [is] een noodzakelijke aanvulling op het werk van Sontag,' betoogt hij. 'Het belang van Sontag voor ons, stelt Moser, is niet zozeer de kwaliteit van haar werk, maar waar ze voor stond: een onafhankelijke, scherpzinnige, intellectuele vrouw die haar eigen tijd kritisch beschouwt. Maar zijn formidabele biografie laat overtuigend zien dat het haar twijfels, tegenstrijdigheden en zwakheden zijn waar we nog het meeste van kunnen leren.'

Thomas de Veen dan, over Griet Op de Beecks Let op mijn woorden, die 'leest óók zo rechttoe-rechtaan als we van Op de Beeck gewend zijn en op dat niveau is het eigenlijk wel een leuk boek' en 'in literaire zin Op de Beecks beste roman – juist omdat het op het oog haar eerlijkste, meest autobiografische roman is'. Vier ballen.

'Het is niet alleen de omvang waarmee de dichter breekt met conventies, ook stilistisch permitteert hij zich de nodige vrijheid. Behendig wisselt hij per passage van register. Droge opsommingen, dialoog, poëtische impressies, politieke bespiegelingen, anekdotes, dagboekfragmenten, briefjes – alles vindt organisch zijn plek in de vertelling,' schrijft Shira Keller. Ze had aan Robin Robertsons Hier maak ik mijn stad [fragment] 'een verontrustend actuele leeservaring'. Vijf ballen.

Arnold Heumakers over Thomas Karlaufs 'eigenzinnige, prikkelende' Stauffenberg. Porträt eines Attentäters: ' Zijn boek is slechts een poging Stauffenbergs biografie zo veel mogelijk van anachronistische vertekening te ontdoen. [...] Voor wie het nog niet wist, laat deze biografie met kracht van historische argumenten zien dat men geen liberaal of democraat hoeft te zijn om zich tegen fascisme en nationaalsocialisme te keren, en dat wie weinig voelt voor liberalisme en democratie daardoor nog niet automatisch als fascist of nazi moet worden afgeserveerd.'

Jodi Kantor en Megan Twohey schreven She Said: Breaking the Sexual Harassment Story That Helped Ignite a Movement. Bas Blokker: '[Hun onderzoek] is voorbeeldig en inspirerend – en niet alleen omdat Weinstein volgend jaar voor de rechter moet komen. Kantor en Twohey nemen ons mee bij hun speurwerk.'

Maral Noshad Sharifi interviewde Nana Kwame Adjei-Brenya over Friday Black [fragment]. 'Onze ervaringen verschillen van elkaar. Als we het over het magisch realisme hebben, is het interessant te bedenken wat er wel en niet onder valt. Wie bepaalt wanneer iets realistisch is? Voor mij gaan deze verhalen over mijn leven,' zegt hij. 'Ik bedoel: ik loop al héél lang met die personages rond. Ik heb de verhalen duizend keer opnieuw gelezen. Maar ergens is het voor mij ook minder vervelend omdat ik weet welk doel het dient. Het is geen geweld om het geweld, maar om het bespreekbaar maken van problemen als racisme. De lezer heeft die garantie niet.'

Annemiek Leclaire ten slotte, sprak met Elizabeth Gilbert (Stad van meisjes) over haar levenslessen: 'Kijk, stommelingen leren sowieso niks, wat er ook gebeurt. Wijze mensen leren van hun fouten; genieën hebben het geluk te leren van andermans fouten. Ik ben helaas geen genie, ik kan alleen maar leren door mijn eigen ervaring: proberen, mislukken, proberen, slagen, proberen, mislukken. Het is geen intellectueel proces voor me, ik moet echt de stank van de wereld op mijn huid krijgen voor ik er iets van opsteek.'

Korter:

• Toef Jaeger over Armando, Toch [onze recensie]: 'Een typische Armando. [...] Er is iets bijzonders aan de hand met de bundel. [...] Hier is niet alleen iemand milder geworden, hij probeert er ook iets moois, iets poëtisch van te maken.'
• Margot Dijkgraaf over Jonathan Littell, Een oude geschiedenis. Nieuwe versie [fragment]: 'In zeven hoofdstukken sleurt de auteur ons vakkundig door een gruwelijk universum dat voor het grootste deel leest als een gewelddadige, perverse, repetitief pornografische nachtmerrie.'
• Sebastiaan Kort over Hans Münstermann, De populist: 'Het best in de flitsen van maatschappelijke onredelijkheid [...]. Elders is de roman een soort voorstudie, een project dat behoorlijk gebukt gaat onder het najagen van de tijdgeest.'
• Sjoerd de Jong over Bert Keizer, Reis om de dood. Van As tot Ziel: 'Keizers merkwaardig onderhoudende Reis om de dood [is] met gemak het veelzijdigste, subtielste filosofische boek geworden dat in jaren over de dood is verschenen in Nederland.' Vijf ballen.
• Kees Versteegh over Edward Snowdens Onuitwisbaar: 'De memoires geven vooral inzicht in de desillusies die hem brachten tot zijn ingrijpende besluit naar buiten te treden. Zijn teleurstellingen zet hij zwaar aan.'

De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op Nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.