Ilja Leonard Pfeijffer, Auke Hulst en de eindejaarslijstjes (de boekbesprekingen in de week van 12 december 2018)
17 december 2018Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften waarin deze week aandacht voor lja Leonard Pfeijffer, Auke Hulst en de eindejaarslijstjes en verder: literaire trends en Esther Gerritsen (Trouw), Levi Weemoedt, Jeff Kinney, Charles Dickens, Marcel Haenen, Fleur Jurgens (de Volkskrant), Marilynne Robinson, Theo Gerritse (Het Parool), A.F.Th. van der Heijden, Maaike Meijer, Stefan Vermeulen, Martine Bijl (HP|De Tijd), Oyinkan Braithwaite, Luc Panhuysen en René van Stipriaan, Neil MacGregor (NRC), Uwe Timm, Friedrich Dürrenmatt, Søren Sveistrup (Vrij Nederland), Mounir Samuel, Willem Jan Otten, Willem Otterspeer (De Groene Amsterdammer).
Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.
Voor De Verdieping sprak Belinda de Graaf regisseur Saverio Costanzo over de tv-serie die gemaakt is op basis van Elena Ferrantes boeken [lees op op Athenaeum.nl een bespreking van deel 1 van de Napolitaanse romans, De geniale vriendin | fragment De nieuwe achternaam | fragment Wie vlucht en wie blijft | fragment Het verhaal van het verloren kind]. 'Ik had Ferrante's boeken gelezen en was weg van het verhaal, dus de opwinding was groot toen Ferrante te kennen gaf mij te willen als regisseur. En nee, ik zal het maar meteen verklappen, ik heb het raadsel Ferrante niet ontsluierd. [...] Ze bewaakte de productie en behoedde ons voor fouten. Ze observeerde, luisterde, deed suggesties en schreef ook een paar extra scènes. Heel open en heel precies, zoals ze ook haar boeken schrijft.' Maryse Condé kreeg de alternatieve Nobelprijs dit jaar. Vriendin Mineke Schipper was erbij, en portretteert de mens en schrijver. 'Het werk van Condé nestelt zich met zijn zwarte personages in de verwaarloosde ruimtes van de geschiedenis. Dat doet ze met de gratie van een begenadigd verteller. Haar scherpe blik, wars van sentimentaliteit, haar ruimhartige perspectief en haar grote eruditie hebben haar in staat gesteld gangbare clichés op een heldere manier ter discussie te stellen. Met suspense en humor, fascinerende observaties en trefzekere beelden. Deze Nobelprijs is haar welverdiende kroon.'
Christoph Schmidt sprak Herman van Rompuy, wiens Anti-memoires onlangs verschenen. Of nu alles gezegd is over zijn politieke loopbaan? 'Ik heb in mijn hele carrière nooit notities bewaard. Dus nee, er staan geen dozen met geheimen. Ik beschouw alles als voorbijgaand. Aan de ene kant is alles belangrijk. Als je die houding niet hebt, doe je je werk niet goed. Tegelijk is maar weinig echt belangrijk. Wat blijft er over van het oeuvre van de grootste dichters? Een paar regels.'
In 'Ik heb een droom' Ruben Timman, van wie Kroon van de schepping. Meesterwerken en hun verhalen komende week verschijnt.
Janita Monna leest David Nolens, zijn schotschrift International Bakery (Voorheen Cinema Royale). 'De schrijver onderzoekt zijn eigen houding tegenover saamhorigheid en individualisme. Al essayerend speelt Nolens met vooroordelen en clichés.' En: 'Of ik het afgelopen jaar nog trends in de poëzie had bespeurd, had de redactie van dit katern gevraagd. En ik had geantwoord dat ik daar geen duidelijk antwoord op wist: is wat mij opvalt niet vooral een spiegel van mijn eigen interesses en preoccupaties? [...] Toch geloof ik dat "Het juk van het grote niets" zoals Joost Zwagerman het dertig jaar geleden noemde, niet langer drukt op de Nederlandstalige dichtkunst - in ieder geval niet op de dichters die ik graag lees. David Nolens voeg ik daar op de valreep van 2018 aan toe. Om de talige werkelijkheid die hij schept, die werelds is en persoonlijk.'
Lijstjes. Laura van Baars inventariseert wat de lezers van Trouw als hun favoriete titels noemden, met als winnaar Esther Gerritsens De trooster [fragment]. 'Corrie Vrolijk oordeelde: "Mooi geschreven boek waarin het geloof niet belachelijk wordt gemaakt."' Op twee: Marieke Lucas Rijnevelds De avond is ongemak [fragment | podcast] ex aequo met Elizabeth Jane Howards De Cazalets [toelichting door de vertaler | fragment Lichte jaren | fragment Aftellen | onze recensie van Lichte jaren], op drie Paolo Cognetti's De buitenjongen [fragment] en Renate Dorresteins Dagelijks werk [onze recensie], op vier Fernando Aramburu's Vaderland [fragment], op vijf Tara Westovers Leerschool [fragment] en Haruki Murakami's De moord op de Commendatore [fragment deel I | fragment deel 2]. Boeken uit 2017 vielen af (Cognetti, Isik, Haratischwili, Annet Schaap), en er is wel overlap met de keuze van critici, zij het dat Esther Gerritsen maar één keer door de critici genoemd wordt, en dubbele keuzes van de critici niet door de lezers genoemd werden.
Jann Ruyters dan, over de literaire trends. Aan de hand van hoe Olivia Sudjic in haar boek Exposure beschrijft hoe ze na haar debuut Sympathy zich verdiepte in autobiografisch schrijven, laat ze zien 'hoe het memoir de roman opat'. Rachel Cusk (Kudos [fragment | recensie]), Elena Ferrante, Chris Kraus (I Love Dick [fragment]) - ze experimenteren met het autobiografische genre. 'De hang naar een nieuwe identiteit, naar een alternatief experimenteel zelf, een "ik" dat ongrijpbaar blijft, inspireert tot nieuwe genres, tot het doorbreken van oude scheidslijnen. Gold tien jaar terug het memoir nog als een voorspelbaar voyeuristisch genre over leed en loutering, nu vindt juist in dat genre de literaire vernieuwing plaats.'
'De man is literair gesproken aan de beterende hand,' betoogt Rob Schouten aan de hand van de boeken van Henk van Straten (Berichten uit het tussenhuisje [fragment]) en Erik Jan Harmens (Door het licht [fragment]) ondersteunen zijn these van de genezing van de man.
Minder concreet kan Abdelkader Benali zijn over zijn werkzaamheden als juryvoorzitter van de Libris Literatuurprijs. Wel schrijft hij: 'Moeilijke romans verzetten zich tegen consensus.' Dat Anna Burns' Milkman [onze recensie] de Booker Prize won, had wellicht ermee te maken dat de voorzitter een filosoof was. En is dit een verdediging van zijn winnaar, Murat Isiks Wees onzichtbaar [fragment]? 'Geen enkele roman heeft recht op een literaire prijs omwille van zijn literaire structuur. Dan zouden alleen nog maar de professoren winnen; de geboren verhalenvertellers, de sjamanen, de reizigers, de playboys en de stuntpiloten zouden voorgoed buitenspel staan.'
Voor we echt naar de lijstjes gaan: Paul van der Steen inventariseert de productie over de Tweede Wereldoorlog. 'Vooral persoonlijke en familiegeschiedenissen kunnen op waardering rekenen. [...] Lezers zien graag dat het onbevattelijke tot makkelijker te verwerken proporties wordt teruggebracht. Vaardige stilisten als [Roxane] Van Iperen [met 't Hooge Nest] weten van zulk materiaal iets indrukwekkends te maken. [...] Het iets bredere of heel brede perspectief lijkt er de laatste jaren wat bekaaider vanaf te komen.' Anthony Beevor is een uitzondering. Met verder in het voorbijgaan aandacht voor Nora Krug, Jan Brokken (De rechtvaardigen [recensie] & De vergelding [recensie]), Timothy Snyder (Bloedlanden [fragment]), Nicholas Wachsmann, Rob van Ginkel en Maud van de Reijt, Chaja Polak & Isabel van Boetzelaer.
Lijstjes. Geen van de titels die in de literaire trends genoemd werden bleken favorieten van de critici. Er is overeenstemming over een paar titels: Radna Fabius' dichtbundel Habitus, Marita Mathijsens biografie Een bezielde schavuit, Jacob van Lennep 1802-1868, Alpita de Jongs Joost Halbertsma 1789-1869. Triomfen en tragedies van een uitmiddelpuntig man, en Els Kloeks 1001 vrouwen in de 20ste eeuw. Dat zijn de titels die de specialisaties overstijgen; geen romans.
Laura van Baars
- Thomas Rueb, Laura H. Het kalifaatmeisje uit Zoetermeer
- Maarten 't Hart, Johann Sebastian Bach
- Louise Elffers, De bijlesgeneratie
Jaap Goedegebuure
- Marita Mathijsen, Een bezielde schavuit, Jacob van Lennep 1802-1868 [fragment]
- Haruki Murakami, De moord op Commendatore [fragment deel I | fragment deel 2]
- Maaike Meijer, Hemelse mevrouw Frederike. Biografie van F. Harmsen van Beek (1927-2009) [fragment]
Sander Becker
- Mirthe van Doornik, Moeders van anderen
- Bregje Hofstede, Drift [fragment | recensie]
- Lana Lux, Kukolka [fragment]
Monique de Heer
- Michelle McNamara, Ik zal verdwijnen in het donker
- Emily Koch, Als ik doodga voor ik opsta
- D. B. John, Ster van het Noorden
Sylvia Heimans
- Jolande Withuis, Raadselvader, kind in de Koude Oorlog [recensie]
- Katja Happe, Veel valse hoop, de Jodenvervolging in Nederland 1940-1945 [fragment]
- Els Kloek, 1001 vrouwen in de 20ste eeuw
Marijke Laurense
- Jaap Robben, Zomervacht [fragment]
- Rosine de Dijn, De vrouwen van Rubens
- Alpita de Jong, Joost Halbertsma 1789-1869. Triomfen en tragedies van een uitmiddelpuntig man
Annemieke Hendriks
- Robert Menasse, De hoofdstad [recensie]
- Jaroslav Rudis, Het volk boven
- Anna Seghers, Transit
Ger Leppers
- Alice Zeniter, De kunst van het verliezen [fragment | recensie]
- Olivier Guez, De verdwijning van Josef Mengele [toelichting door de vertalers]
- Clarice Lispector, De passie volgens G.H. [fragment]
Nicole Lucas
- Tara Westover Leerschool [fragment]
- Mark Mazower, Wat je niet vertelde. Een Russische familiegeschiedenis [fragment]
- Philip Kerr, Bernie Gunther 13. Vergeven en vergeten
Berthold van Maris
- Emma Reyes, Het boek van Emma
- Rafael Chirbes, Paris-Austerlitz [fragment]
- Javier Marías, Berta Isla
Bas Maliepaard
- Edward van de Vendel, Vosje [recensie]
- Ulf Stark, Liefde is niet voor lafaards
- Bibi Dumon Tak, Laat een boodschap achter in het zand
- Jessica Townsend, Nevermoor
- Kees Spiering, Jij begint
Sofie Messeman
- Nathan Englander Weerzien in het midden van de aarde
- András Forgách De akte van mijn moeder
- Jón Kalman Stefánsson, Zomerlicht, en dan komt de nacht [fragment | recensie]
Janita Monna
- Radna Fabias, Habitus [recensie]
- Hans Tentije, Begane grond
- Maria Barnas, Nachtboot [recensie | fragment]
Elias van der Plicht
- Femke Deen, Anna van Saksen. Verstoten bruid van Willem van Oranje [fragment]
- Frank Westerman, Wij, de mens [recensie]
- Theo Gerritse, Rauter, de vuist van Himmler
Annemarié van Niekerk
- Christine Otten, Als ik naar jou kijk, zie ik mezelf. Vertellingen vanuit zwart Amerika
- Antjie Krog, Hoe alles hier verandert [fragment]
- Aminatta Forna, De paradox van geluk
Ronald de Rooy
- Francesca Melandri, De lange weg naar Rome [fragment]
- Edoardo Albinati, De katholieke school
- Sandro Veronesi, Cani d'estate
Jann Ruyters
- Esther Gerritsen, De trooster [fragment]
- Nicolien Mizee, De porseleinkast. Faxen aan Ger deel 2 [fragment]
- Sally Rooney, Normal People [recensie]
Monica Soeting
- Penelope Fitzgerald, Het begin van de lente
- Alpita de Jong, Triomfen en tragedies van een uitmiddelpuntig man. Joost Halbertsma (1789-1869)
- Anne-Marie Mreijen, De rode jonker: Marinus van der Goes van Naters, 1900-2005
Rob Schouten
- Martin Michael Driessen, Mijn eerste moord en andere verhalen [fragment]
- Radna Fabias, Habitus [recensie]
- Wim Hazeu, Lucebert [fragment | recensie]
Paul van der Steen
- Marita Mathijsen, Jacob van Lennep. Een bezielde schavuit [fragment]
- Remieg Aerts, Thorbecke wil het. Biografie van een staatsman [fragment | recensie]
- Timothy Snyder, De weg naar onvrijheid. Rusland Europa Amerika [recensie]
- Els Kloek, 1001 vrouwen in de 20ste eeuw
Vrouwkje Tuinman
- Lieke Marsman, De volgende scan duurt vijf minuten
- Julian Barnes, Het enige verhaal [recensie]
- Dorthe Nors, Spiegel, spiegel, schouder [fragment]
Co Welgraven
- Anet Bleich, De stille diplomaat. Max van der Stoel 1924-2011
- Geert Buelens, De jaren zestig
- Charles Dickens, Onze wederzijdse vriend
Marnic Verplancke
- Peter Middendorp, Jij bent van mij [fragment]
- Leslie Jamison, Ontwenning
- Wolfram Eilenberger, Het tijdperk van de tovenaars
Gerwin van der Werf
- Niklas Natt och Dag, 1793 [fragment | recensie | toelichting door de vertaler]
- Rachel Kushner, Club Mars [fragment | recensie]
- Bertram Koeleman, Het wikkelhart [fragment]
Ten slotte: Bas Maliepaard over Janny van der Molens anthologie Heldinnen!. 'Van der Molen neemt meer ruimte om de betekenis van de vrouwen te duiden. Ook laat ze akelige details uit hun levens niet weg.'
De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.
De keuze van de lezers van Trouw
De keuze van de critici van Trouw
Meer
Gidi Heesakkers sprak voor het Volkskrant Magazine met Levi Weemoedt (Pessimisme kun je leren) over zijn overwachte succes: ‘Niet te ontkennen valt dat twee belangrijke factoren in ieder geval de aanzet hebben gegeven: Matthijs van Nieuwkerk met zijn programma en Eus. Eus is geliefd, dat merk ik overal waar we komen. Het zijn lekker korte gedichtjes, dat speelt misschien ook mee. En wie weet heeft het iets te maken met de sombere tijd waarin we leven. Misschien dat deze versjes wat troost bieden, al vind ik troost een raar woord.’
Pjotr van Lenteren sprak bestsellerauteur Jeff Kinney (Leven van een loser): ‘Er is één ding dat zelfs het allerduurste spel niet kan: een authentiek geluid laten horen. Dat kan alleen als een auteur alle aspecten van het kunstwerk bepaalt, van de tekst en de plaatjes tot de kwaliteit van het papier en de kleur van het omslag. Inderdaad, dan krijg je zoiets ouderwets als een boek. [...] Het is geen hoge kunst, het is humor. Gooi-en-smijtwerk. Kinderen over de hele wereld zijn er gek op en ontdekken dat lezen leuk kan zijn. De rest is bijzaak. Ik wil ze aan het lachen maken en dat lukt.’
En Persis Bekkering las de nieuwe Ilja Leonard Pfeijffer, Grand Hotel Europa [fragment]. Ze is kritisch: 'Omdat er geen ruimte is voor spontaniteit komt het verhaal niet echt los van de pagina. Of in elk geval lukt het Pfeijffer niet zijn eigen witte-mannen-perspectief te ontstijgen: elke waarneming past precies in zijn eigen denkkader.' Maar er is ook lof: 'Het meest bewonderenswaardige aan de roman is nog wel Pfeijffers fascinatie voor de materie, zijn betrokkenheid. Nergens laat hij zich verleiden reactionair te worden. Hij bepleit openheid, zoals het openstellen van de grenzen voor immigranten. En als hij wel reactionaire gedachten ventileert, voorziet hij ze van tegenwicht. Hoewel hij het expliciet voor Europa opneemt en zielsveel van zijn oude beschaving houdt, is dit geen elegie van het oude continent.'
Joost Pollmann dan, over Halfdan Piskets nieuwe boek Staatsburger ('De originele filmposter [van Scarface] is net zo zwart-wit als het verhaal van Pisket: aan grijstinten doet hij niet, wat je symbolisch mag noemen voor de verhouding tussen de Denen en de immigranten.') en Gijs Kasts Plaza ('Of de tekeningen van Gijs Kast verhalen zijn of zuivere portretkunst, daarover kun je discussiëren. Maar zijn boek Plaza verdiept zich hoe dan ook in de levens van mensen aan de rafelranden van onze samenleving.')
'Zeker het eerste deel – dat diens wederwaardigheden tot en met de oorlog beslaat – is ronduit adembenemend,' schrijft Elma Drayer over Marcel Haenens biografie van Max Moszkowicz, De bokser, dat ze ook 'voortreffelijk gedocumenteerd' noemt. En Hans Bouman karaktariseert Charles Dickens aan de hand van Onze wederzijdse vriend: 'Dat is het wonder van Dickens: op de vierkante centimeter is er genoeg op hem af te dingen, maar zet een paar stappen achteruit, aanschouw het grotere geheel, en je ziet een meesterwerk.'
En Remco Meijer, ten slotte, las Drakensteyn, Droomkasteel van Fleur Jurgens. Hij is niet enthousiast: 'De soep die hier van feit en fictie wordt getrokken, hoe luchtig geserveerd ook, is toch een wat troebele bouillon.'
Korter:
- Marcus Werner over Anne Sverdrup-Thygeson, Terra insecta (drie sterren): 'Sverdrup-Thygeson overlaadt de lezer met feiten.'
- Jean-Pierre Geelen over Paul Faassen, Eh... (vier sterren): 'Een heerlijk kijk- en bladerboek.'
- Bo van Houwelingen over Karolien Berkvens, Zoon van Berlijn [fragment] (drie sterren): 'Zoon van Berlijn zet aan het denken over actuele grootstedelijke ontwikkelingen, en is in die zin geslaagd - als pamflet, als roman niet helemaal.'
- Pjotr van Lenteren over Dolf Verroen, Droomopa (vijf sterren!): 'Daarin laat hij nog maar een keer zien hoe dat moet, schrijven: puntgaaf, eenvoudig, precies raak. [...] Dematons levert fris nieuw werk af, met een voor haar ongebruikelijke techniek, waarin de vrolijke droomwereld, in kleur, en de treurige realiteit, in grijstinten, elkaar afwisselen en aan het einde handig in elkaar overlopen.'
- Ernst Arbouw over Olof van Joolen en Silvan Schoonhoven, ‘Liggen blijven!’ (drie sterren): 'Misschien aardig voor wat couleur locale, maar door juist op dit soort materiaal de nadruk te leggen, blijft het boek vaak eendimensionaal. Het is ook jammer dat de auteurs bij controversiële onderwerpen niet doorvragen. '
En op maandag: Fokke Obbema spreekt Bregje Hofstede (Drift [fragment | recensie]) over de zin van het leven. ‘Schrijven helpt mij om betekenis te destilleren uit een in beginsel vrij absurd en arbitrair leven. En ik hoop dat wat ik schrijf anderen kan helpen door er betekenis voor hun leven aan te ontlenen. Dat is ook de reden dat ik zo ver ga in het delen van persoonlijke gevoelens en ervaringen. Juist de dingen die pijnlijk zijn, wil ik van een betekenis voorzien, juist daar wordt schrijven zinvol. Als ik het web dat ik heb geweven kan uitstrekken naar een ander, wordt het ook voor mij steviger. Maar het is paradoxaal: ik communiceer door vele uren alleen in mijn kamer door te brengen. Via die eenzaamheid kan ik iemand bereiken.’
De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op Volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.
Kim Schoof schrijft voor Het Parool over Marilynne Robinson, die de openingslezing verzorgde bij de Nexus-conferentie, en wier Wat doen wij hier? Over geweten, geloof, geluk en wat het betekent om te leven onlangs verschenen is. 'Robinsons taal is ernstig en religieus. Dat zo'n taal misschien ongemakkelijke gevoelens oproept, bewijst vooral dat die niet eigentijds of hip is. Tegelijkertijd is Robinsons taal naast religieus vooral inzichtelijk, scherp en heel erg rijk. Ze wijst met haar taal vooruit naar een rechtvaardigere wereld. De vreemde paradox waar Robinson ons namelijk op wijst: om in deze tijden werkelijk progressief te zijn, baat het om niet zomaar op hippe winden mee te waaien, en ouderwetse denkbeelden niet zonder meer af te wijzen, maar daar juist aandacht voor te hebben, voor alle moois dat er al is - hoe conservatief dat ook klinkt.'
Maarten Moll dan. Hij sprak Ilja Leonard Pfeijffer over zijn nieuwe roman Grand Hotel Europa [fragment], die deze week verscheen. 'In eerste instantie is het een roman, er wordt een verhaal verteld dat op twee momenten in de tijd speelt. Het vertel-nu speelt in Grand Hotel Europa, waar de ik-figuur in flashbacks verhaalt over een tragische liefdesgeschiedenis. Maar het is ook een roman die meer wil zijn dan alleen maar het verhaaltje. Een roman die het denken over bepaalde thema's probeert te stimuleren. Toerisme, de toekomst van Europa, de Europese identiteit, nostalgie, migratie. En die thema's zijn met elkaar verknoopt. [...] De grote vraag die ik in de roman wil stellen, is in hoeverre Venetië kan gelden als metafoor voor Europa als geheel.'
- Marjolijn de Cocq over Koos Meinderts, De schelmenstreken van Reinaert de Vos: 'En elke episode in De schelmenstreken van Reinaert de Vos is om van te smullen; door Meinderts' alle generaties overbruggende taal en humor én door de keuze alle 18 verhalen te laten illustreren door de top of the bill van Nederlandse illustratoren.'
- Hans Renders over Theo Gerritse, Rauter. Himmlers vuist in Nederland, 'Het is een verdienste van Gerritse dat hij inzichtelijk maakt hoe ingewikkeld de bestuursstructuur in bezet Nederland was. [...] Gerritse heeft een leerzame biografie geschreven en vanwege zijn onderzoek in veel buitenlandse archieven ook een belangrijke aanvulling op de bezettingstijd geleverd.'
- Thomas Verbogt over Nelleke Zandwijk, Het mooiste verhaal over mijn familie: 'Tintelende humor en diepe melancholie kunnen hand in hand gaan. De passage waarin de hoofdpersoon in het ziekenhuis bij haar pas gestorven vader komt, hoort bij de mooiste die ik ken over soortgelijke situaties, wrang en teer tegelijk.'
- Dries Muus over Auke Hulst, Zoeklicht op het gazon [fragment]: 'Het leidt tot een even volledig als kernachtig boek. Zoeklicht op het gazon is een historische roman, maar niet een waarmee je iemand bewusteloos kunt slaan, en de vaart en vertrouwelijke toon worden nooit opgeofferd voor uitleggerige terzijdes.'
En de eindejaarslijstjes, in PS, dit jaar maar van drie critici.
Dirk-Jan Arensman
- Ali Smith, Herfst [fragment | onze recensie]
- Michael Ondaatje, Blindganger [onze recensie]
- Denis Johnson, De gulheid van de zeemeermin [toelichting door de vertaler]
- Jon McGregor, Reservoir 13 [onze recensie]
- Imogen Hermes Gowar, De meermin en de courtisane
Marjolein de Cocq
- Markus Zusak, De bruggenbouwer
- Harrie Geelen, Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen, meneer? De weg naar voorgoed
- Miquel Bulnes, Reconquista [fragment]
- Kamila Shamsie, Huis in brand
- Peter Zantingh, Na Mattias [fragment]
Dieuwertje Mertens
- Lina Wolff, De polyglotte geliefden [fragment]
- Radna Fabias, Habitus [recensie
- Leni Zumas, De rode klok
- Nicolien Mizee, De porseleinkast [fragment]
- Maaike Meijer, Hemelse mevrouw Frederike [fragment]
De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke zaterdag. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.
Thomas van den Bergh recenseert A.F.Th. van der Heijdens Mooi doodliggen [fragment | recensie | podcast]. 'Jammer dat vooral de hoofdrolspeler in deze roman halverwege begint te schmieren. Het resultaat is een farce, een klucht - zij het een bijzonder eloquente klucht,' merkt hij onder meer op. Verder in 'Vers van de pers' aandacht voor:
- Maaike Meijer, Hemelse mevrouw Frederike [fragment]: ' Meijer [brengt] de mens Harmsen van Beek op genuanceerde wijze tot leven, maar het geheim van haar raadselachtige kunstenaarschap blijft intact.'
- Stefan Vermeulen, Hema. De onwaarschijnlijke ontsnapping van een nationaal icoon: 'Vermeulen schuwt de financieel economische info niet, maar heeft genoeg oog voor de menselijke kant om het leesbaar en zelfs spannend te houden.'
- Martine Bijl, Rinkeldekink: 'Daar waar Martine Bijl zich recht in de ziel laat kijken, is dit schrijnende boekje op zijn best.'
HP/De Tijd is te koop bij het Nieuwscentrum.
Thomas de Veen bespreekt Grand Hotel Europa, de nieuwe roman van Ilja Leonard Pfeijffer [fragment]. De Veen vindt het boek onweerstaanbaar. 'Het verhaal wervelt alle kanten op en wat Pfeijffer aan de kaak wil stellen over toerisme en traditie, neemt dikwijls de vorm aan van de smeuïgst denkbare satire,' schrijft hij onder meer. Daarnaast van Michel Krielaars een stuk over De akte van mijn moeder van András Forgách, volgens Krielaars 'in de eerste plaats een fascinerende roman'. Menno Hurenkamp recenseert zowel Herman Tjeenk Willinks Groter denken, kleiner doen als Annemarie Kok Herinnering aan de rechtsstaat. Pleidooi voor serieus openbaar bestuur. Over het eerste boek schrijft Hurenkamp: 'De voormalige vice-voorzitter van de Raad van State doet als schrijver niet alleen wat hoort, de woorden van de intellectueel koppelen aan de beelden van de praktijkman. Hij levert ook – kom er eens om – een visie op democratie die ertoe doet in dit tijdsgewricht.' En over Herinnering aan de rechtsstaat: 'In een scherp essay breekt ze de staf over de "participatieve democratie", "samenredzaamheid" en andere modieuze fratsen uit de koker van de overheid.'
'Gruwelijkheid en luchtigheid wisselen elkaar niet zozeer af, maar trekken samen op in Mijn zusje, de seriemoordenaar. Het boek is een merkwaardige kruising tussen een psychologische roman, een thriller, en een ogenschijnlijk gewetenloze film noir in de sfeer van Quentin Tarrantino. En net als bij Tarantino zit de spanning niet in het absurde verhaal, maar in de verhouding tussen de personages,' schrijft Toef Jaeger over de debuutroman van Oyinkan Braithwaite. Atte Jongstra las verder twee boeken over de Tachtigjarige oorlog: Luc Panhuysen en René van Stipriaans 'rijke, maar vooral speels en briljant samengestelde' Ooggetuigen van de Tachtigjarige Oorlog [fragment] en Barbara Kooijs Spaanse ooggetuigen over het beleg van Haarlem (1572-1573). De 'kleur en speelsheid [van Ooggetuigen van de Tachtigjarige Oorlog] ontbreken in Barbara Kooijs Spaanse ooggetuigen over het beleg van Haarlem (1572-1573). Onmisbaar is deze bundel wel,' aldus Jongstra. Marjoleine de Vos wijdt een bespreking aan Neil MacGregors Leven met goden [fragment]. '[D]e grote kracht van dit boek zit hem in de talloze details, in de vele kunstvoorwerpen, in al die manieren die mensen hebben gevonden om uit te drukken en te beleven wat zich niet in termen van wet en economie laat vangen,' staat er onder andere in het stuk. En Meindert Fennema schrijft over Jonne Harmsma's Jelle zal wel zien. 'Deze biografie van de invloedrijkste politicus van Herrijzend Nederland is behalve een levensbeschrijving ook een meeslepende documentaire van het sociaaleconomisch en monetair beleid in de jaren vijftig, zestig en zeventig. Een prestatie van formaat.'
Korter:
- Wilfred Takken over Auke Hulst, Zoeklicht op het gazon [fragment]: 'Dit is geen biografie en ook niet echt een vie romancée. Hulst laat de grote gebeurtenissen – de Vietnamoorlog, het bezoek aan China, het Watergate-schandaal – grotendeels links liggen en concentreert zich op de tussenmomenten; de uren dat hij even aan zijn rol ontsnapt en tijd heeft voor overpeinzingen.'
- Judith Eiselin over Nelleke Zandwijk, Het mooiste verhaal over mijn familie: 'geen roman die je meesleept, maar eerder een intrigerende puzzel.'
- Bertram Mourits over Robert Hilburn, Paul Simon. De biografie: 'Vooral wie geïnteresseerd is in het opnameproces zal aan dit boek veel plezier aan beleven.'
De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.
Vrij Nederland gaat Carel Peeters' literaire kroniek over de tweespalt die Donald Trump veroorzaakt, en zet Jeroen Vullings Uwe Timms Icarië, over Hitlers topeugeneticus dr. Alfred Ploetz, in zijn 'Boeken top-1'. 'Uiteindelijk berust de zeggingskracht van deze intrigerende, grootse roman op de vraag wat voor karakter je nodig hebt om zo'n verandering door te kunnen maken als Ploetz.'
Plus: een spannende-boekenupdate van de Detective- en thrillergids. Lijstje!
- Barbara van IJzeren over Søren Sveistrup, Oktober [fragment | onze recensie]: 'Een adembenemend verhaal.'
- Marijn van der Jagt over Michael Connelly, Twee soorten waarheid: 'Weer een fijne thriller die de positie van Bosch als eenzame misdaadbestrijder bevestigt.'
- Marijn van der Jagt over Sophie Hannah, Het mysterie van de drie kwarten: 'In dit boek voelt het Christie-universum als een korset waar de schrijfster uit had moeten breken. Je voelt de hete adem van de erven Christie.'
- Els Roes over Arne Dahl, Achterland: 'Een typische Arne Dahl-thriller met een breed uitgesponnen plot, vergezochte ontwikkelingen en veel verschillende personages. Maar de sfeervolle beschrijvingen en nieuwsgierigheid naar het verloop van de gebeurtenissen houden de lezer wel bij het verhaal, dat opnieuw eindigt met een joekel van een cliffhanger.'
- Sander Pleij over het oeuvre van Friedrich Dürrenmat, aan de hand van De rechter en zijn beul, De val / Pech / Smithy [fragment], en De verdenking: 'Uitgeput las ik dit boek uit. What the fuck verleidde zulke mooie taal me zulke vreselijke waarheden in!'
- Barbara van IJzeren over Michael Robotham, De andere vrouw: 'Robothom weet alles zo te brengen dat het onmogelijk te zeggen is of je nu een roman met een geweldige plot leest of een uitermate goed geschreven thriller.'
- Anne Versloot over Alafair Burke, De echtgenote: 'De kracht van De echtgenote zit meer in de bizarre tournures, het ijzersterke (open?) einde en de snode, slimme en verbluffende plannetjes van haar personages.'
Vrij Nederland verschijnt elke maand; elk kwartaal verschijnt er een special. Vrij Nederland is te koop bij het Nieuwscentrum.
Van Marijn Kruk een stuk over hervormingsdenken binnen de islam en de vraag hoe zinvol hervormingen zouden zijn. Aan bod komen onder meer:
- Shadi Hamid Islamic Exceptionalism, 'een prikkelende studie naar wat de islam "anders" (dan andere godsdiensten) zou maken'
- Mounir Samuels 'vermakelijke en enigszins droef stemmende' God is groot [fragment]
- Christopher De Bellaigue De islamitische Verlichting, waarin 'De Bellaigue de lezer [meeneemt] langs drie grote intellectuele centra van de negentiende eeuw: Istanbul, Caïro en, in mindere mate, Teheran'.
Lodewijk Verduin las Vier bekentenissen, de verzamelde romans van Willem Jan Otten. 'Otten heeft de reputatie een essayistisch schrijver te zijn, en wanneer je deze vier romans achter elkaar leest valt ook meteen op hoe speels en experimenteel ze zijn: de schrijver vertelt niet zomaar een verhaal, maar laat bewust situaties ontstaan die hij al schrijvend kan onderzoeken. Zijn boeken zijn geen puzzels, maar een soort proefopstellingen; middelen om mee te denken,' schrijft Verduin onder meer.
Lisanne Snelders laat zich kritish uit over Kester Frerikss Tempo doeloe, een omhelzing: '"De sleutel tot het Indische en Indonesische verleden" die Freriks wil bieden heb ik in Tempo doeloe, een omhelzing [...] niet kunnen vinden. Daarvoor kunnen we denk ik beter bij Freriks’ vijanden terecht. Die zijn er niet op uit om Nederland een schuldgevoel aan te praten of Indische Nederlanders hun herinneringen te ontnemen, maar wel om privilege te herkennen en om andere, ondergeschoven, perspectieven op de geschiedenis te openen.' En Kees ’t Hart bespreekt Willem Otterspeers Een ontgifting [recensie]. 'Otterspeer neemt in deze roman afscheid van Hermans. Maar niet zonder diens grote schrijfkracht bewonderend te demonstreren. Hij loopt met hem mee, kruipt in zijn blik, kruipt in zijn zinnen. Daar heb je Hermans en hier ben ik. Er zit op een of andere manier een huivering in deze roman die me bij de keel greep. Begrip en onbegrip, toenadering tot en afstand van Hermans’ werk en leven, dat doorstroomt deze roman en geeft er een indringende en ontroerende kracht aan. In deze debuutroman maken de volgende Otterspeer-romans zich al klaar voor de sprong,' aldus 't Hart.
De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.
