Recensie: Hoe Alice Walkers klassieker The Color Purple me tot lezen en schrijven bracht

Ik heb kennisgemaakt met The Color Purple dankzij mijn zus. Zij waarschuwde me dat het best zwaar was. Ik herinner me nog de voorkant van het boek dat ze had, de vergeelde cover in de kast. Toen ik een jaar of 15 was ging ik het zelf lezen en wat mijn zus had gezegd was waar: het is een boek dat shockeert – maar het is ook een boek dat gaat over emancipatie, over vrouwen die vrouwen helpen, en het heeft een onuitwisbare indruk op me gemaakt. Ik raad het boek, mijn klassieker van de boekverkoper, nog regelmatig aan en heb het vaak cadeau gedaan.

• Lees een fragment uit Alice Walker in Privé-domein, Bloesem plukken onder vuur. Dagboeken 1965 – 2000

Een boek over vrouwen die vrouwen helpen

Het verhaal draait om Celie, een jonge zwarte vrouw die niet in verzet durft te komen. Ze heeft een slechte start in het leven; als tiener krijgt ze al te maken met seksueel geweld, en later in haar relatie met huiselijk geweld. Ze is passief, gebroken. Je vraagt je als lezer af of ze gaat het redden of niet – het is heel beklemmend, ze moet van ver komen. Maar door de vrouwen om zich heen, door haar te zien en via muziek en de gospel, leert ze de kracht te vinden om weer van zichzelf te houden, om zich langzaam maar zeker op te richten.

Dit soort verhalen kende ik nog niet. In het dorp in Zuid-Holland waar ik opgroeide drongen alleen oppervlakkige, populaire beelden uit Amerika door. En nu las ik dit. Ik las door alle mooie zinnen over onderdrukking. Mijn zus had gelijk: het is rauw. Maar wat het met mij deed ging meer over de boodschap: dat als iemand zelfliefde ontbeert, zij met behulp van de vrouwen om zich heen van zichzelf kan gaan houden en haar leven kan kantelen. Sisterhood! Wat me hierin ook trof was de vorm: een verzameling brieven aan God en haar zusje, die de hoofdpersoon stukje bij beetje helpen zichzelf terug te vinden.

Rauwe brieven over zelfliefde, een kiem tot lezen en schrijven

Elk meisje heeft een dagboek en ik op die leeftijd ook. Ik begon ook op die manier wat ik meemaakte van me af te schrijven. Zo was dit boek de kiem van mijn realisatie dat ik van lezen hield, maar ook dat ik kon schrijven, dat ik uit de voeten kon met taal.

Er is eerder een verfilming geweest, van Steven Spielberg uit 1985 met Whoopi Goldberg, die heb ik destijds met mijn moeder gezien en daar waren we erg door getroffen. Ik vond het boek daarna nóg bijzonderder. De film heeft dit jaar een remake gekregen. Dit is en blijft een klassieker. En blijkbaar nog altijd actueel.

Bernice Vreedzaam is boekverkoper bij Athenaeum Boekhandel Zuidoost.