Graham Swift en Sebastiaan Chabot (het recensieoverzicht van de week van 11 maart 2020)

16 maart 2020
| | | | | | | | | | | | | | | | |

Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften, met aandacht voor Graham Swift en Sebastiaan Chabot, en verder: David Lammy, Judith Schalansky, Simon Schama (Trouw), Sandro Veronesi, Maeve Brennan (de Volkskrant), L.H. Wiener, Sebastiaan Chabot, Arjen Duinker (Het Parool), Justin E. H. Smith, Ted van Lieshout, Ta-Nehisi Coates, Ivan Krastev (NRC Handelsblad), Ischa Meijer, Jan Brokken en Hannah van Binsbergen (De Groene Amsterdammer).

Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.

 

'Het is voor iedereen heel belangrijk om te weten waar hij bijhoort, ook voor mij. Maar hoe langer ik ermee bezig was, hoe beter ik begreep dat het idee van stammen een metafoor kan zijn om de polarisatie van deze eeuw te beschrijven. Want op dit moment zijn stammen niet zozeer meer het resultaat van je etnische achtergrond, maar weerspiegelen ze vaak je politieke positie.' Romana Abels sprak voor Trouw met Labourpoliticus David Lammy die nu een boek heeft geschreven, Tribes.

Janita Monna leest twee debutanten: Meity Völke (Aan het licht is 'een sterk gecomponeerde bundel, met beheerste gedichten') en Laurine Verweijen (Gasthuis: 'Het samenzijn van man en vrouw, de band tussen moeder en kind, het niet krijgen van kinderen, intimiteit en afstand, Verweijen vangt het in open, indringende regels.'), en Shira Keller interviewt Judith Schalansky, wier nieuwe boek Inventaris van enkele verliezen [fragment] onlangs verscheen. 'Het is altijd mijn wens geweest een boek te schrijven waar de hele wereld in past,' vertelt ze, 'al is zoiets natuurlijk volstrekt onmogelijk.' En: 'Op wat afwezig is kun je alles projecteren. Daar gaan veel van de verhalen in de bundel over: hoe leegte uitnodigt tot invulling. Mensen kunnen niet goed omgaan met leegte. Daarom gebruiken we dat wat we niet kennen of begrijpen als een projectiescherm.'

'Nadeel is wel - en dat komt vaker voor in zijn boeken - dat de historicus soms de neiging heeft te veel te willen vertellen. [...] Maar er staat veel tegenover. Schama is een meeslepende verteller en weet je onmiddellijk een hoofdstuk in te trekken, met soms schokkende zinnen,' schrijft Co Welgraven over De ruwe oversteek. Groot-Brittannië, de slavernij en de Amerikaanse revolutie [fragment]. 'En het boek geeft je een perfect inzicht in de weerzinwekkende slavernij.'

Maar het boek van de week is Graham Swifts Hier zijn we [fragment]. Gerwin van der Werf: 'Swift heeft de opmerkelijk kalme vertelling goed in de hand, en dan bedoel ik niet strak in de hand maar juist losjes. [...] De roman is stilistisch volmaakt, Swifts taal is sereen en bedrieglijk eenvoudig.'

Korter over Toni De Coninck (beeldboek van de week), Daan Borrel [fragment | podcast] (Anna Krijger noemt Jaar van het nieuwe verhaal 'scherp en vaak grappig'. 'Tegelijkertijd noteerd Borrel ook veel zeurderige vaagheden. [...] Maar Borrel heeft meer te bieden.'), Vasili Grossman, Jeroen Brouwers [fragment | onze recensie] (Rob Schouten: 'Buskens verwarde maar welbespraakte geest is een goudmijn voor Brouwers. Je moet er wel voor in de stemming zijn want dit virtuoze proza is oorverdovend en doodvermoeiend, na een paar hoofdstukken moet je het steeds even wegleggen.') en Robbert-Jan Henkes.

De recensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nlTrouw is te koop bij het Nieuwscentrum. 

Graham Swift en Sebastiaan Chabot (het recensieoverzicht van de week van 11 maart 2020)

Delen op

Inventaris van enkele verliezen | Judith Schalansky | 9789493169074
€ 26,99
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
De ruwe oversteek | Simon Schama | 9789045037097
€ 34,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
Jaar van het nieuwe verhaal | Daan Borrel | 9789403174402
€ 22,99
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
Verzeichnis einiger Verluste | Judith Schalansky | 9783518470787
€ 15,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
Here We Are | Graham Swift | 9781471188930
€ 22,99
Levertijd 4 tot 10 werkdagen.
Aan het licht | Meity Völke | 9789029540759
€ 20,99
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
Gasthuis | Laurine Verweijen | 9789028210349
€ 19,99
Voor 23.00 besteld, binnen 1 à 2 dagen in huis. (Op werkdagen)
Bistro Belge | Toni De Coninck | 9789460582523
€ 25,00
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
Leven en lot | Vasili Grossman | 9789460034428
€ 39,99
Op voorraad Voor 23.00 besteld, binnen 1 à 2 dagen in huis. (Op werkdagen)
De bende van Lieke | Robbert-Jan Henkes | 9789045124605
€ 18,99
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.

In de boekenbijlage van De Volkskrant interviewt Sander Pleij schrijver Sandro Veronesi over zijn nieuwe roman De kolibrie [fragment] en psychoanalyse. 'Het kanaal naar mijn onderbewuste is donker, maar uit dat onderbewuste komen een hoop dingen op. Tijdens het schrijven wil ik niet weten waarom en wat het betekent vanuit psychoanalytisch oogmerk. Het is al belangrijk dat iets dat ik me niet herinnerde, of waarvan ik niet wist dat het in me zat, omhoogkwam. Het is een gift van mijn onbewuste, die belangrijk kan zijn voor wat ik schrijf.' 

Arjan Peters leest de columns van Maeve Brennan, De breedsprakige dame: 'één stuk lezen is genoeg om verkocht te zijn'. 'Van die tragiek is in deze grandioze columns nog niets te bespeuren, al heeft ze een fijn oog voor mensen die hun eenzaamheid maskeren, alsook voor die geheel ándere, merkwaardige mensen die heel zeker in het leven staan.' 

Ook leest Peters de poëzie van Teske de Schepper en Frédérique Spigt en trof bij beide auteurs 'een asfaltdode aan'. Bo van Houwelingen leest Sebastiaan Chabots debuut De slaap die geen uren kent [fragment]. Een debuut dat 'barst van de spitsvondigheidjes, creatieve vondsten en originele beelden', maar 'dit debuut is te dartel om een diepe indruk te maken'. 

Verder korte beschouwingen over Olivier Bourdeauts Zout, Dimitri Verhulsts Onze verslaggever in de leegte ('Nee, daar zit geen boek in, schrijft hij. Maar in dit kokette gejammer ook niet.'), Sytske Frederika's Dag nacht licht toch ('het verslag van die hernieuwde fascinatie in een periode van scans en chemotherapie'), Tom Wintons De herdershut ('de helletocht van een verschoppeling op zoek naar verlossing'), Floris Cohens De ideale universiteit, Rosa Luxemburgs Ik voel me in de hele wereld thuis [fragment] ('Voor weekheid had ze geen geduld, niet bij anderen, niet bij zichzelf.') en ten slotte Laura Starinks Post uit Rusland [fragment]. 

De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag, en zijn te raadplegen op Volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.

De breedsprakige dame | Maeve Brennan | 9789025310424
€ 22,99
Voor 23.00 besteld, binnen 1 à 2 dagen in huis. (Op werkdagen)
Misantroop | Frédérique Spigt | 9789402131949
€ 22,50
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
Onze verslaggever in de leegte | Dimitri Verhulst | 9789083045917
€ 22,99
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
Dag nacht licht toch | Sytske Frederika van Koeveringe | 9789403181905
€ 21,99
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
De herdershut | Tim Winton | 9789044541939
€ 20,99
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
De ideale universiteit | Floris Cohen | 9789044644395
€ 15,00
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
Ik voel me in de hele wereld thuis | Rosa Luxemburg | 9789028210004
€ 20,00
Op voorraad Levering binnen 2 werkdagen.
Post uit Rusland | Laura Starink | 9789045039381
€ 24,99
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
Zout | Olivier Bourdeaut | 9789028443266
ebook
€ 9,99
De herdershut | Tim Winton | 9789044541946
ebook
€ 9,99

In de boekenbijlage van Het Parool deze week schrijft Maarten Moll over de 'fraaie korte verhalen' in L.H. Wieners De zoete inval. 'Dat terugblikken heeft natuurlijk met dat ‘niet anoniem passeren’ te maken, maar dient de schrijver ook om rekenschap af te leggen over zijn handelen. Om zich in de tijd te verankeren.' 

Ook schrijft Thomas Verbogt over het debuut van Sebastiaan Chabot, De slaap die geen uren kent [fragment]. 'Ja, deze roman kan je enórm bezighouden en soms mag je ook even ontzettend tevreden achterover leunen.' En: 'Dat is om levenslang te onthouden, dat het daarom gaat: scheurtjes in het gangbare.' 

Patrick Meershoek bespreekt Homovervolging in tijden van slavernij van Nizaar Makdoembaks. 'Het boek is alweer een nieuwe vrucht van het monnikenwerk dat Makdoembaks verricht in de ­archieven, en elke keer opnieuw legt de voormalige huisarts uit de Bijlmer zijn vinger op een ­zere plek van de koloniale geschiedenis.' 

Dieuwertje Mertens leest Arjen Duinkers dichtbundel Akoestiek. Duiker 'bevraagt de wereld en zaait verwarring' met zijn tweestemmige gedichten. 

Verder leest Hanneloes Pen Oorlog in inkt geschreven door Annemarie van den Brink en Suzanne Wouda, gebaseerd op kinderdagboeken. 'We konden bijna niet geloven wat deze kinderen en jongeren allemaal hadden meegemaakt. Welke verschrikkingen mensen elkaar aandeden. Maar ook hoe ze voor elkaar zorgden, elkaar hielpen of hun leven waagden om iemand te redden,' schrijven Van den Brink en Wouda.

De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke zaterdag. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.

Voor NRC Handelsblad schreef Nynke van Verschuer over Justin E.H. Smiths boek Irrationality: A History of the Dark Side of Reason, 'een geschiedenis [...] van bijna alles wat de mensheid ooit cultiveerde, vreesde of veroordeelde, en Irrationality is dan ook een rijk maar grillig boek', terwijl Thomas de Veen Ted van Lieshouts Bloot bespreekt: 'Als Oldekerk fictie is en de correspondentie dus gefingeerd is, wat is dit boek dán? Dan blijft Bloot steken op het niveau van het vormexperiment, waarin niets echt blootgegeven wordt: het verhaal waaiert vele kanten op blijft matig uitgewerkt.'

'Het maakt dat De waterdanser niet alleen als historische roman te lezen is, maar ook als een parabel voor de huidige tijd, waarin verdringing en vergeten, aldus Coates, grote belemmeringen vormen,' schrijft Shira Keller vervolgens over de nieuwe Ta-Nehisi Coates [onze recensie]. Maar: 'Voortdurend word je geïnstrueerd hoe je de roman dient te begrijpen, steeds lijkt de auteur te anticiperen op onbegrip. [...] Zo wordt iedere mogelijke ambivalentie gesmoord. [...] Ergens vond ik dit, gek genoeg, nog het aangrijpendste aspect van de roman.'

Maarten Doorman dan, over Jacob Burckhardts Wereldhistorische beschouwingen. 'Burckhardt komt wel met rake uitspraken over de geschiedenis.' Maar zijn voorbeelden zijn 'arbitrair', en na enkele andere kritiekpunten, besluit Doorman: 'Burckhardt zet verder uiteen hoezeer we de geschiedenis vaak vervormen door haar gemakzuchtig vanuit het heden te beschouwen. Maar of hij zo actueel is als de vertaler ons in zijn nawoord wil doen geloven betwijfel ik.'

Michel Krielaars over Florian Illies' Het laatste gouden jaar ('Opnieuw brengt Illies op grond van een mix aan dagboekfragmenten, memoires, (auto)biografieën en krantenberichten dat vreedzame jaar voorafgaand aan de Eerste Wereldoorlog in kaart. Dat lukt hem evengoed als in het eerste deel, al is de formule enigszins sleets geworden.') en Eva Peek over Yves Knockaerts Schubert ('Gelukkig blijft er tussen de soms bloedeloze hak-op-de-tak informatie veel moois te vinden. Met name in de ruim geciteerde primaire bronnen, die Schubert menselijk en invoelbaar maken.').

Het interview, ten slotte, voerde Rik Rutten met Ivan Krastev (die met Stephen Holmes Falend licht. Hoe het Westen de Koude Oorlog won maar de vrede verloor schreef). 'Als je jezelf wilt aanpassen naar het voorbeeld van een ander, zeg je in feite: jij bent beter dan ik. Dat is wat Oost-Europa jarenlang heeft gedaan, met goedkeuring van het Westen. De EU stond bij elke stap of misstap klaar om de kandidaat-lidstaten te vertellen of ze wel genoeg veranderd waren. Je merkt het nog steeds in de manier waarop veel West-Europese landen hun buurlanden in het oosten behandelen. Je doet je best, maar je bent nooit helemaal gelijkwaardig,' zegt hij.

Met kortere stukken over Paolo Cognetti [fragment] (Margot Poll: 'De beschrijving van de bergen, hun onderlinge samenhang en hun duizelingwekkende uitgestrektheid, is net als in De acht bergen vol overgave. Maar wat je mist in dit vervolg, zijn de overpeinzingen en gesprekken over wat het met je doet om veertig te worden, waar je dan over piekert.'), het 'vrolijk stemmende boekje'Rebel, Rebel, Graham Swift [fragment] (Rob van Essen: 'Swift weet in Hier zijn we niet het niveau te halen van zijn vorige roman, het bij tijd en wijle betoverend mooie Moeders zondag.'), K. Schippers [fragment] (Sebastiaan Kort: 'laat zich lezen als een saluut aan mensen die anders dachten en daar stug mee doorgingen, net zolang tot de rest die blik, dat plan of die opvatting accepteerde'), Pete Wu [fragment] (Jonas Kooyman: 'een geslaagd boek') en Dalilla Hermans (Anouk van Kampen: 'Dit boek leest, opnieuw via anekdotes uit haar eigen leven, als een handleiding voor de nieuwe generatie, die minstens even relevant is voor media en beleidsmakers.').

De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op Nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.

Irrationality | Justin Smith-Ruiu | 9780691178677
€ 32,99
Levertijd 4 tot 10 werkdagen.
Wereldhistorische beschouwingen | Jacob Burckhardt | 9789024424696
€ 42,90
Op voorraad Levering binnen 2 werkdagen.
Schubert | Yves Knockaert | 9789463102346
€ 32,00
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
Falend licht | Stephen Holmes & Ivan Krastev | 9789045038957
€ 22,99
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
Schubert | Yves Knockaert | 9789463104319
ebook
€ 9,99
The Light that Failed | Ivan Krastev ; Stephen Holmes | 9780141988108
€ 16,99
Levertijd 4 tot 10 werkdagen.
Here We Are | Graham Swift | 9781471188930
€ 22,99
Levertijd 4 tot 10 werkdagen.
De bananengeneratie | Pete Wu | 9789493168039
€ 22,50
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
Het laatste wat ik nog wil zeggen over racisme | Dalilla Hermans | 9789463931861
€ 19,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)

In De Groene Amsterdammer bespreekt Arnon Grunberg deze week uitgebreid Ischa Meijers Privédomeindeel Ik heb niets tegen antisemieten, ik lééf ervan [fragment]: 'Dat de bundel die Palache heeft samengesteld niet erg evenwichtig is, is zeker niet uitsluitend aan haar te wijten. Hoe kan het ook anders van een man die niet zozeer als schrijver werd gezien, wat hij ook niet was denk ik, zeker niet als intellectueel, een man die geroemd werd om zijn interviewkwaliteiten, al blijken die kwaliteiten volgens getuigen voornamelijk te bestaan uit bluf, hoogwaardige en razendsnelle intuïtie en een behoorlijke portie intimidatie. ‘Hij kon niet lang zonder applaus’, zegt Connie Palmen in de bundel van Groenteman. Het ontbrak hem aan discipline, andere getuigen beamen dat. Logisch dat dat af te zien is aan de bundel. [...] Maar de hoogtepunten zijn hoog.'

Chris van der Heijden is enthousiast over Jan Brokkens Stedevaart [fragment]: 'Veeleer is het zo dat alles wat hij, althans in deze bundel, schrijft, doordrongen is van het besef dat het uiterst betrekkelijk is, want mensenwerk oftewel een samenspel van toevalligheden, gedachtespinsels, invallen, tijdelijke combinaties en andere subjectiviteiten. Bijna het tegenovergestelde van zelfverheffing dus. Het is alsof de schrijver steeds weer zegt: het spijt me, ik kan op dit moment of in deze situatie niet anders dan de wereld zien zoals ik hem zie, mijn geest en ervaringen stromen door alles heen.'

Saskia Pieterse las Harpie, de debuutroman van Hannah van Binsbergen [fragment]: 'Ik zou eigenlijk niet goed weten waar Harpie mee te vergelijken is; het boek danst ergens tussen een woedende scream of consiousness, een droogkomisch sprookje en een binnenstebuiten gekeerde Bildingsroman. De schrijver weet in dit debuut soms opmerkelijk raak te formuleren, is soms duidelijk nog op zoek naar de eigen vorm, maar hoe dan ook fascineert Harpie in al zijn ongepolijstheid vanaf de eerste pagina.'

En tot slot besprak Femke Essink Ik moet u echt iets zeggen, de nieuwe verhalenbundel van Mensje van Keulen: 'Elk van de negen verhalen uit Ik moet u echt iets zeggen draait om de momenten waarop er een grens is bereikt: die van het incasseringsvermogen, van het taboe, van seksuele ervaringen, van leven en dood. Het zijn verhalen over ogenschijnlijk realistische situaties die geladen zijn met een vreemde dreiging, scenisch bouwen ze op naar het breekmoment of omslagpunt. Naarmate de bundel vordert, anticipeer je al lezende steeds meer op dat niet te voorspellen ogenblik waarop er iets onherroepelijks zou kunnen gebeuren, en in elk verhaal gaat dat toch anders dan je denkt – ik moet me hier beheersen om sommige spectaculaire wendingen niet te verklappen.'

De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene

Ik heb niets tegen antisemieten, ik lééf ervan | Ischa Meijer | 9789029540254
€ 32,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
Stedevaart | Jan Brokken | 9789045040141
€ 22,99
Levertijd 1 tot 2 werkdagen.
Harpie | Hannah van Binsbergen | 9789492928689
€ 22,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
Ik moet u echt iets zeggen | Mensje van Keulen | 9789025458928
€ 19,99
Op voorraad Voor 17.00 besteld, binnen 1 à 2 werkdagen in huis. (Op werkdagen)
Stedevaart | Jan Brokken | 9789045040158
ebook
€ 12,99
pro-mbooks1 : athenaeum