Shortlist Europese Literatuurprijs 2019: Ali Smith, Arno Geiger, Geir Gulliksen, Marek Sindelka, Eric Vuillard

Elf boekwinkels selecteerden in de afgelopen weken deze twintig Europese romans. Een vakjury stelde de shortlist voor de Europese Literatuurprijs samen. De prijs bestaat uit een geldbedrag van € 10.000 voor de schrijver en € 5.000 voor de vertaler van het winnende boek. De eerdere winnaars zijn Johan Harstad en Edith Koenders & Paula Stevens (2018), Max Porter en Saskia van der Lingen (2017), Sandro Veronesi en Rob Gerritsen (2016), Jenny Erpenbeck en Elly Schippers (2015), Jérôme Ferrari en Jan Pieter van der Sterre en Reintje Ghoos (2014), Emmanuel Carrère en Katelijne De Vuyst en Katrien Vandenberghe (2013), Julian Barnes en Ronald Vlek (2012), en Marie Ndiaye en Jeanne Holierhoek (2011).

Op de longlist stonden boeken van onder anderen Fernando Aramburu, András Forgách, Paolo Giordano, Jón Kalman Stefánsson, Javier Marías en Kamila Shamsie.

Dit is de shortlist:

• Arno Geiger, Onder de Drachenwand, vertaald uit het Duits door Wil Hansen [fragment]
• Geir Gulliksen, Het verhaal van een huwelijk, vertaald uit het Noors door Geri de Boer [fragment | toelichting door de vertaler]
• Marek Šindelka, Materiaalmoeheid, vertaald uit het Tsjechisch door Edgar de Bruin [toelichting door de vertaler]
• Ali Smith, Winter, vertaald uit het Engels door Karina van Santen en Martine Vosmaer [laudatio | fragment | onze recensie | nog een boekverkopersbespreking]
• Éric Vuillard, De orde van de dag, vertaald uit het Frans door Liesbeth van Nes [fragment]

De prijs wordt uitgereikt op zondag 3 november tijdens het Crossing Border festival in Den Haag.

De jury:

'Wat bindt ons als individuen, als gemeenschappen, als samenlevingen? De genomineerde romans tonen ons evenzovele genuanceerde antwoorden op deze vraag, en laten het menselijk verbond in zijn meest prachtige en afzichtelijke processen zien.

In Onder de Drachenwand vertelt Arno Geiger het verhaal van Veit Kolbe, die in 1944 als jonge soldaat aan het Oostfront gewond raakt en terugkeert naar zijn ouderlijk huis in Wenen. Dat verruilt hij al snel voor het dorp van zijn oom, in de Alpen, aan de voet van de Drachenwand, waar hij behalve fysiek ook mentaal probeert te genezen. Een doorleefd geschreven roman over een gewone man in oorlogstijd, waarin de verschillende vertelvormen en stemmen van de personages door Wil Hansen even fijnzinnig en levendig zijn vertaald als ze door de auteur werden gecreëerd.

Geir Gulliksen is er op bewonderenswaardige wijze in geslaagd een intens menselijk en tegelijk subtiel verhaal te schrijven over het stranden van een relatie. In Het verhaal van een huwelijk probeert hoofpersoon Jon te doorgronden hoe hij zijn vrouw is kwijtgeraakt en te reconstrueren hoe alledaagse veranderingen hem geleidelijk, maar onomkeerbaar van haar hebben vervreemd.  Het analytisch vermogen en gevoel voor intimiteit van de auteur worden geëvenaard door het stilistisch vernuft van vertaler Geri de Boer.

In Materiaalmoeheid vluchten twee broers uit een niet nader genoemd oorlogsgebied in het Midden-Oosten naar Europa. Geteisterd door barre weersomstandigheden en een gebrek aan voedsel worden hun lichamen tot het uiterste op de proef gesteld. De minimalistische stijl en het zintuiglijk taalgebruik van Marek Šindelka, die de totale uitputting tijdens hun vlucht voelbaar maken, is door Edgar de Bruin in even beklemmend staccato vertaald. Een krachtige roman over de grenzen van het draaglijke.

Winter is het tweede deel in de vierseizoenenreeks, die Ali Smith op het ritme van de actualiteit schrijft. Hoofdpersoon Arthur viert in Cornwall kerst met zijn moeder en tante, samen met een dakloos meisje dat hij onderweg heeft ontmoet en dat hij voorstelt als zijn vriendin. Door dit verhaal weeft Smith grote onderwerpen zoals de vluchtelingencrisis, Brexit, identiteit en waarachtigheid, in haar zo kenmerkend lichte stijl, vol humor en poëzie. Haar spel met taal is door Karina van Santen en Martine Vosmaer met merkbaar plezier kunstig vertaald.

In De orde van de dag reconstrueert Éric Vuillard aan de hand van onopgemerkte sleutelmomenten de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog. Hij schetst daarmee de kleinmenselijke waarheid achter de grote geschiedenis. Zo beschrijft hij beeldend en met aandacht voor detail de bijeenkomst op 20 februari 1933 in Berlijn, waar Duitse topindustriëlen een pact sloten om Hitlers NSDAP financieel te steunen. De bitter-ironische maar tegelijk gevoelige pen van de auteur is door Liesbeth van Nes even vlijmscherp en rijk vertaald.'