Naar het Italië van de jaren twintig van Mussolini en D'Annunzio met Scurati en Hughes-Hallett

Eigenlijk doet hij wat John Williams deed in zijn roman Augustus, waarin hij verschillende type fictieve 'bronnen' verwerkt, een collage van genres - maar nu is het niet fictief meer. En de M.-tetralogie (Scurati schreef nu drie delen, een vierde is in voorbereiding, Jan van der Haar vertaalde tot nu toe alles) gaat dus over een belangrijk deel van de Italiaanse geschiedenis, en maakt het des te meer de moeite waard. Dit eerste deel, M. De zoon van de eeuw, gaat over het begin van zijn politieke leven. Hij begint als socialist, en wordt fascist, gaat een andere stijl hanteren, met knokploegen werken, om in de steden chaos te creëren. Hij organiseert de mars op Rome in 1922.

• Lees een fragment uit M. De zoon van de eeuw
• Lees een fragment uit M. De man van de voorzienigheid
• Lees een fragment uit M. De laatste dagen van Europa
• Lees een fragment uit Gabriele D'Annunzio, De schoonheid van de nacht (Privédomein)

Het fascineert me dat iemand zich zo kan vastbijten in een historische figuur. Hij is al zo lang bezig om zich in Mussolini te verdiepen. In Italië is Mussolini nog steeds een boegbeeld, voor velen heeft hij ook goede dingen gedaan, zijn kleindochter kan gewoon de politiek in, en dat maakt M. een andersoortig project dan alle Hitlerboeken. Zijn gedachtegoed en zijn persoon zijn nog steeds relevant, en dat maakt het interessanter te onderzoeken wat hem dreef - en waarom Italianen hem niet verketteren.

Toen ik dit las, heb ik ook The Pike gelezen, Lucy Hughes-Halletts biografie van Gabriele d'Annunzio (1863-1938), dichter en gevechtspiloot, een voorloper van Mussolini. Hij was een voorbeeld voor heel veel mensen, onder wie Churchill - en Mussolini. Hij was een van de eerste bommenwerperpiloten. Hij heeft, met behulp van 4000 'legionari' in 1919 een vrijstaat gesticht in Fiume. Mussolini, die enkele jaren daarna aan de macht komt, zet hem op een zijspoor. ‘Een rotte kies trek je uit of je overlaadt hem met goud,’ heeft Mussolini gezegd: hij koopt zijn rivaal af, overlaadt hem met eerbewijzen en geld.

Roel Salemink is winkelchef bij Athenaeum Boekhandel Spui en italofiel.