Annejet van der Zijl schrijft het Boekenweekgeschenk 2020. Özcan Akyol schrijft het essay

Over het geschenk, Leon & Juliette

Je krijgt het geschenk bij aankoop van € 15,- aan boeken. Of het e-book bij € 15,- aan e-books.

De plaats was Charleston, het jaar was 1820. Hij was een jonge Nederlander die zijn verarmde vaderland was ontvlucht om fortuin te maken in de Nieuwe Wereld. Zij was een zwart meisje in een samenleving waar iemand zoals zij niet meer waard was dan een onmondig stuk vee dat naar believen gekocht en gebruikt kon worden.

Dát hij haar kocht was dus niet zo vreemd. Deden blanke mannen dat toen niet vaker met slavinnen die hun wel aanstonden? Wat er daarna gebeurde was in de ogen van de wereld om hen heen echter zo schandalig en zelfs illegaal dat het alles in gevaar bracht – zelfs hun leven en dat van hun kinderen. Toen hadden ze nog maar één keuze…

In Leon & Juliette reconstrueert Annejet van der Zijl een waargebeurde negentiende-eeuwse liefdesgeschiedenis die alles trotseerde, tot de vergetelheid aan toe. 

Van der Zijl zelf over de opdracht:

'Ik ben heel blij dat ik het Boekenweekgeschenk 2020 mag schrijven. Net toen dit ter sprake kwam, was ik me aan het verdiepen in een Amerikaans-Nederlandse liefdesgeschiedenis in tijden van onderdrukking en slavernij, de negentiende eeuw dus. Ik ben er inmiddels voor naar Amerika geweest en het is inderdaad een uitzonderlijk verhaal dat me bij uitstek geschikt lijkt voor het brede en hopelijk ook nieuwe publiek dat ik met dit geschenk wil bereiken. Daarbij heb ik natuurlijk zin in de feestweek zelf. Sinds ik boeken maak ben ik al zoveel lieve collega’s, boekenvakkers en enthousiaste lezers tegengekomen – ik hoop ze tijdens de Boekenweek allemaal om me heen te hebben.'

Meer Van der Zijl op Athenaeum.nl:

• Een fragment uit Bernhard. Een verborgen geschiedenis.
• Onze bespreking van De Amerikaanse prinses.
• Vertaalster Kristen Gehrman over de Engelse vertaling van Sonny Boy.

Het geschenk werd de afgelopen jaren geschreven door Griet Op de Beeck (2018), Herman Koch (2017), Esther Gerritsen (2016), Dimitri Verhulst (2015) en Tommy Wieringa (2014). We bespraken op Athenaeum.nl de geschenken van 

• Herman Koch (2017)
• Esther Gerritsen (2016)
• Dimitri Verhulst (2015)
• Tommy Wieringa (2014)
• Tom Lanoye (2012)
• Kader Abdolah (2011)
• Joost Zwagerman (2010)

Over Generaal zonder leger

Waar zijn ze toch gebleven, de rebellen en dwarsdenkers onder de schrijvers? Dat wil schrijver en columnist Özcan Akyol weten. Ooit raakte hij betoverd door de literatuur dankzij schrijvers die met hun polemische stijl aandacht vestigden op hun werk én iets teweegbrachten in de maatschappij.

Maar de schrijvers met deze bloedgroep zijn uitgedund. Er is nog maar weinig literatuur die de sociale klasse en identiteit van de schrijver ontstijgt: de moderne auteur richt zich vooral op zijn eigen cocon – de gelijkgestemden. Wanneer gebeurt het nog dat het héle land staat te sidderen na een publicatie die de vinger op de zere plek van onze samenleving legt?

Het resultaat is dat de rebelse literatuur, bijna in alle vormen, steeds meer terrein verliest.

Voor mediagenieke luchtfietsers en slampampers is er ruimte ontstaan om het intellectuele discours te bepalen, of wat daarvoor door moet gaan.

In Generaal zonder leger onderzoekt Özcan Akyol waar dit aan ligt.

Zijn schrijvers navelstaarderige conformisten geworden, bij wie het ontbreekt aan charisma en overtuigingskracht, of is het publiek minder ontvankelijk voor diepgaande teksten? Moet de literatuur simpelweg genoegen nemen met een rol in de marge?

Akyol zelf over zijn opdracht:

‘Ik ben enorm vereerd dat ik het Boekenweekessay mag gaan schrijven. Een jongensdroom! Het thema van de Boekenweek 2020, Rebellen en dwarsdenkers, is mij op het lijf geschreven. Ik wil een toegankelijk essay schrijven, dat interessant is voor een breed lezerspubliek, dus ook voor mensen die doorgaans niet zo gauw naar een boek zouden grijpen. Ik heb al veel ideeën voor dit essay en kijk ernaar uit om de wereld van de literatuur weer op te schudden!’

Foto © Anja van Wijgerden