Recensieoverzicht: Annelies Verbeke, Monica Soeting, Robert Anker en Richard J. Evans (de week van 25 januari 2017)
30 januari 2017Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften met deze week: veel aandacht voor Annelies Verbeke, Monica Soeting, Robert Anker en Richard J. Evans, en verder: Ester Naomi Perquin, David Foster Wallace (NRC), Jorge Luis Borges, Joop Goudsblom en Jane Jacobs (De Groene Amsterdammer), Ronit Palache en Frank Koerselman (Elsevier), Herman Brusselmans (Het Parool), Anne Vegter (Trouw) en Gemma Venhuizen en Paul Auster (de Volkskrant).
Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. In een vereenvoudigde opzet beperken we ons in 2017 tot de Nederlandse kranten en maand-/weekbladen en de grote, prominente stukken.
Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.
Delen op
In Trouws Letter & Geest een stuk van Bauke Koekoek, wiens Verward in Nederland. Hoe we omgaan met mensen met ene psychische stoornis, en in 'Ik heb een droom' dichteres Linda Vogelesang. Janita Monna bespreekt Anne Vegters afsluitende bundel als Dichter des Vaderlands, Wat helpt is een wonder [leesfragment]: 'Regels die ook zonder de actualiteit hun waarde houden, die je zelfs als alles al gezegd lijkt, opnieuw oog in oog met het onderwerp doen staan.'
Marijke Laurense las Monica Soetings Cissy van Marxveldt. Een biografie: 'Waarom toch zo meedogenloos en superieur?' En: 'Maar hoe goed of fout Van Marxveldts boeken literair, politiek of sociaal ook mogen zijn, aan haar humor hoeft niemand te twijfelen, zo concludeert de biografe. Zelden ben ik het zo met iemand eens geweest.' Rob Schouten vervolgens over Annelies Verbekes nieuwe bundel Halleluja [lees onze recensie]: 'Verbeke heeft precies de goede toon voor dit soort verhalen, ze zijn een beetje bizar, beginnen vaak geheimzinnig, je weet net als haar hoofdpersonen niet precies waar of bij wie je bent en ze houdt er een pittige, levendige stijl op na en misschien wel het belangrijkste: ze weet weg te laten en te suggereren.'
Paul van der Steen las Richard J. Evans' De eeuw van de macht. Europa 1815-1914 [recensie]: 'Evans weet zijn lezer te pakken. In de ruim duizend pagina's dringt het mag-het-onsje-minder-gevoel zich nergens op. Integendeel, gaandeweg groeit de bewondering voor het vele dat de schrijver in dit wonder van beheersing van de materie en compositie aan de orde weet te laten komen.'
En verder:
- Beeldboek van de week is Sanne te Loo's Dit is voor jou
- Julie Philips over Katie Roiphe's Het uur van violet. Grote schrijvers in hun laatste dagen: 'Soepel heen en weer springend zonder de verhaallijn te verliezen, gaat ze in leven en werk van elke schrijver op zoek naar hun ervaringen met, en overdenkingen over de dood.'
- Mark Traa over zijn boek Steeds blijf ik u beminnen. Liefdesoproepen uit vervlogen tijden
- Gerwin van der Werf over Donald Ray Pollocks De hemelse tafel, 'vast niet het beste boek van het jaar. Het is misschien niet eens het beste boek van Donald Ray Pollock. Maar het zal mij nog lang bijblijven'.
- Harriët Salem over Sharon Bolton, Kleine zwarte leugens: 'Wat een heerlijk begin van 2017.'
- Annemarié van Niekerk over Yaa Gyasi's Weg naar huis: 'De kracht van het boek ligt niet zozeer in de stijl, maar in de meeslepende en soepele manier waarop een enorm hoofdstuk uit de geschiedenis van Afrika en Amerika tot leven wordt gebracht.'
- Bas Maliepaard over Erna Sassen, Er is geen vorm waarin ik pas: 'Dit knappe boek [verwoordt] in de kern heel genuanceerd de herkenbare zoektocht van elke puber naar een eigen identiteit.'
De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.
In de Volkskrant deze week een interview door Sterre Lindhout met de Duitse publicist en filosoof Carolin Emcke, die het essay Gegen den Hass (een aanklacht tegen de haat) schreef. ‘Dat we in het midden van de samenleving de rechtsstaat nog zouden moeten verdedigen, dat we ooit nog zouden moeten strijden tegen openlijk rechts-populisme en racisme, dat had ik niet gedacht.’ En ook in Sir Edmund een interview, door Bart Jungmann, met Gemma Venhuizen. Venhuizen schreef het boek Licht [leesfragment]. ‘Licht is in al onze levens zo alom aanwezig dat we er niet bewust mee bezig zijn. Maar zoals dat gaat met dingen die vanzelfsprekend zijn, je mist ze pas als ze er niet meer zijn. In de winter dus. Je zit binnen en gaat je steeds somberder voelen.’
Deze week verschijnt de nieuwe vertaling van Anna Karenina van Tolstoi (vertaald door Hans Boland) [leesfragment]. Vertaler Martin de Haan schrijft over het boek. ‘[D]eze Anna Karenina heeft alles in zich om uit te groeien tot een iconische tekst. In ons rijke poldertaaltje.’ En Hans Bouman schrijft over 4321 van Paul Auster. ‘Thematisch en plottechnisch is 4321 de culminatie van ruim dertig jaar Paul Auster-romans. Maar 4321 kabbelt elegant maar zelden echt dwingend voort.’
‘Voor mij is hiermee de betovering van haar vroegere werk verdwenen,’ schrijft Hans Achterhuis – lichtelijk teleurgesteld – over Woede en vergeving van Martha Nussbaum [recensie]. ‘[A]l geef ik zonder meer toe dat haar moralisme kennelijk steeds meer mensen aanspreekt.’
Vijf sterren van Persis Bekkering voor Halleluja, de nieuwe verhalenbundel van Annelies Verbeke [recensie]. De verhalen hebben een overkoepelend thema, namelijk het opnieuw willen of moeten beginnen. ‘Wie de bundel heeft gelezen begrijpt dat verlangen naar opnieuw willen beginnen. Bij bladzijde één.’
Aleid Truijens recenseert Cissy van Marxveldt. Een biografie van Monica Soeting. Truijens noemt de biografie een ‘mooi overzicht van het oeuvre Cissy van Marxveldt’, maar: ‘Helaas ontbreekt een analyse van de bijzondere stijl van de auteur van de eversellers.’ En Flip Vuijsje recenseert Shock and Awe: Glam Rock and its Legacy, from the Seventies to the Twenty-First Century van Simon Reynolds. ‘Reynolds zet de grote namen uit de glam rock trefzeker en in context neer.’
Arjan Peters ging aan de hand van het boek Een kamer gevuld met de mooiste boeken van Esther Mourits op zoek naar wie Johannes Thysius, over wiens 17de-eeuwse bibliotheek Mourits’ boek geschreven is, als persoon was. ‘Mourits weet niet waar Thysius’ voorkeuren lagen […]. Maar het kan ook een antwoord zijn. De verzamelaar die er geen behoefte aan heeft zich te laten kennen, weet hoe hij aan latere onderzoekers kan ontkomen: door in zijn bezit op te gaan.’ En Katinka Polderman las de eerste tien pagina’s van Goed volk van Teun van de Keuken, Z.G.A.N. van Debra Oswald en Seks! Van Rik van Lunsen en Ellen Laan.
Kort & goed (of niet):
- Maarten Steenmeijer recenseert Het begin van het voorjaar van Patricio Pron (vijf sterren)
- Wineke de Boer recenseert De ongewisse stad van J.M.A. Paroutaud [recensie] (vier sterren)
- Wim Bossema recenseert Weg naar huis van Yaa Gyasi (drie sterren)
- Bo van Houwelingen recenseert De blauwe maanvis van A.N. Ryst (drie sterren)
- Ranne Hovius recenseert Hij wilde de maan van Mimi Baird (vier sterren)
De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.
In PS een interview met hoogleraar seksuologie Ellen Laan, die samen met Rik van Lunsen het boek Seks! schreef. In het boek wordt onder andere uitgelegd wat het verschil in tevredenheid en plezier in seks is. ‘Als je altijd pijn hebt bij de gemeenschap en één keer niet, ben je ongetwijfeld hartstikke tevreden, maar dat zegt niets over hoe leuk het was.’
Verder een uitgebreide recensie van Arie Storm, over Guggenheimer koopt een neger van Herman Brusselmans. ‘Het gebruik dat Brusselmans maakt van het terugkerende personage Guggenheimer, maar überhaupt het feit dat al zijn boeken op elkaar lijken, zorgt ervoor dat je iets vertrouwds in handen krijgt. Een merk, een genre, een universum: de wereld van Herman Brusselmans.’ En een recensie van Hans Renders, over De eeuw van de macht. Europa 1815-1914 van Richard J. Evans [recensie]: ‘een krankzinnig boek dat je niet kunt wegleggen’.
Tot slot drie kortere besprekingen:
- Maarten Mol recenseert Een stand van de zon van Donal Ryan (vier sterren)
- Dieuwertje Mertens recenseert Nachtroer van Charlotte van den Broeck (vier sterren)
- Maaike Lange recenseert De verstekeling van Henri Lambert (drie sterren)
De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke zaterdag. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.
Arjen Fortuin sprak met Ester Naomi Perquin, van wie vandaag bekend werd dat zij de nieuwe Dichter des Vaderlands is. 'Als je, zoals ik, jong de verschrikkelijke angst ervaart dat dingen ineens weg kunnen zijn, brengt dat een verlangen met zich mee om te bewaren. Je leert later pas dat dat onzin is. Als er één ding niet voor de eeuwigheid is, dan is het je dichterlijke oeuvre. Je mag blij zijn als er één regel blijft hangen. Maar ja, tegen de tijd dat je je dat realiseert zit je er al lekker in, de poëzie. Dan is het niet meer af te leren; is het een chronische aandoening geworden,' zegt Perquin onder meer in het interview.
Bernard Hulsman bespreekt daarnaast Philipp Thers Europe since 1989. 'Ther vertelt de geschiedenis van de verbreiding van het neoliberalisme in Europa op een bijna journalistieke wijze,' lezen we in het stuk. Janet Luis dan, zij wijdt een bespreling aan Robert Ankers In de wereld. 'Ik heb niet eerder een roman van Anker gelezen waarin zo uitgebreid en zo geanimeerd verteld wordt over zoveel uiteenlopende zaken,' aldus Luis. 'Alleen al de mooie beschrijving van de jaarlijkse rituele verplaatsing van de overblijfselen van de heilige Livinus van Gent naar Houtem, bijgewoond door een bonte stoet van duizenden mensen, maakt deze roman ruimschoots de moeite waard.'
Jan Donkers leverde een stuk over Korte gesprekken met afgrijselijke mannen van 'genie' David Foster Wallace. En René van Stipriaan maakt gehakt van Willem van Oranje. De opportunistische Vader des Vaderlands van Aron Brouwer en Marthijn Wouters [leesfragment]. '[E]r zijn geen schokkende feiten te voorschijn gekomen die niet al eerder door andere historici zijn ontdekt,' stelt hij. 'Veel losse feiten, weinig verdieping en duiding. Het maakt de lectuur regelmatig erg monotoon. Met Willem van Oranje als een wel erg ééndimensionale slechterik. Vervelender is dat veel feiten niet kloppen of worden verhaspeld en dat oorzaak en gevolg niet goed uit elkaar gehouden worden.' Henk van Gelder recenseert Patrick van den Hanenbergs 'onderhoudende' Bruine bonen en kouseband.
Verder:
- Guus Middag over Tim Hofman, Gedichten van de broer van Roos (drie ballen)
- Sebastiaan Kort over Michel Maas, Commandant Konijn (drie ballen)
- Obe Alkema over Saskia Stehouwer, Vrije uitloop (twee ballen)
- Margot Dijkgraaf over Jens Christian Grøndahl, Vaak ben ik gelukkig (vier ballen)
- Ellen de Bruin over Ann Patchett, Commonwealth (vier ballen)
- Peter de Bruijn over Haruki Murakami, Absolutely on Music (drie ballen)
- Bertram Mourits over Wouter Bulckaert, Ry Cooder (drie ballen)
- Floris Don over Emanuel Overbeeke, Een meester zonder hamer (twee ballen)
De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op Nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.
In Elsevier een gesprek met hoogleraar psychiatrie Frank Koerselman. Hij schreef Wie wij zijn, een boek over zijn ervaringen als psychiater. ‘Nu is het leven één grote ontkenning van tegenspoed,’ vertelt Koerselman aan interviewster Liesbeth Wytzes. ‘Het moet alleen maar leuk, gezellig, fijn zijn. Voor nare en verdrietige dingen is op Facebook geen plaats. Vroeger was er een sociaal vangnet.’ Onlangs verscheen de biografie Paul Verhoeven. Een filmersleven van Rob van Scheers, in Elsevier een fragment. Gerry van der List wijdt verder een stuk aan Ontroerende onzin van Ronit Palache [leesfragment]. ‘De monologen worden op den duur monotoon, maar bieden wel inzicht in de Joodse gemeenschap in Nederland,’ vindt Van der List.
Daarnaast twee korte recensies:
- Irene Start recenseert In de wereld van Robert Anker (vier sterren).
- Joppe Gloerich recenseert Het verdriet van Mexico van (o.a.) Lydia Cacho (vier sterren).
Elsevier verschijnt elke donderdag en is voor abonnees toegankelijk via weekblad.elsevier.nl. Elsevier is te koop bij het Nieuwscentrum.
Deze week in De Groene Amsterdammer:
- Willem Jan Otten over Jorge Luis Borges ('Borges ging lucide te werk, in een voorbeeldige beknoptheid, met precieze beelden, en een kristallen syntaxis. Alles om de lezer de ervaring van het mysterieuze te geven.')
- Marja Pruis over J. Goudsblom, Geleerd ('De vragen die Goudsblom zichzelf stelt […], de verbanden die hij legt tussen zijn vroegere en huidige zelf, en de manier waarop hij door te schrijven zijn herinneringen scherper probeert te krijgen, maken Geleerd tot een uniek en menselijk document.') [leesfragment]
- Klaske Havik over Jane Jacobs ('Hoezeer ze ook aan kritiek onderhevig waren, haar stellingen blijken lang houdbaar. Vandaag de dag zien we veel van haar ideeën terug in de huidige populariteit van de "creatieve stad", een visie die erop gebaseerd is dat het succes van steden samenhangt met de innovatieve capaciteit van bewoners.')
De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.
