Willy Vlautin, Marita Mathijsen (de boekbesprekingen in de week van 7 februari 2018)

Arjan Peters mailde met Haruki Murakami, naar aanleiding van het verschijnen van zijn roman De moord op Commendatore [fragment deel I | fragment deel II]. 'Als ik schrijf, beslis ik niet van tevoren: nou, laat ik nu eens voor iets van deze omvang gaan. Zo werkt het niet. Het formaat gaat zichzelf uitwijzen, afhankelijk van het materiaal dat ik op dat moment in me heb. Ik moet dus bepalen welk formaat nodig is voor de nu in mij aanwezige ideeën. Zolang het me lukt dat te bepalen, verloopt de rest van het werk over het algemeen natuurlijk en eenvoudig, al kun je uiteraard allerminst stellen dat het schrijven van fictie op zich een makkelijke bezigheid is.' Het blijft erg algemeen: 'De wezenlijke delen van een boek en de omstandigheden waarin ik me bevond bij het schrijven ervan herinner ik me natuurlijk ook een hele poos daarna nog goed, maar een paar bijzonderheden niet te na gesproken, vergeet ik bijna alle plotdetails. Daarom kan ik me ook niet zo goed meer voor de geest halen hoe ik dat deel van De moord op Commendatore heb uitgewerkt, waarom het die wending kreeg en waarin de betekenis ervan lag (of misschien had het niet echt een betekenis).'

Dan: Onno Blom over Gerrit Komrij's Alle gedichten: 'Als je door Alle gedichten bladert, valt je op hoeveel gedichten in hetzelfde, strakke korset gehesen zijn. Ze rijmen, maken gebruik van metrum, en bestaan bijna allemaal uit twee regels minder dan een sonnet: twaalf regels.' Maar de toon? 'Gelukkig kun je hem in Alle gedichten in al zijn humeuren en temperamenten terugvinden.'

Aleid Truijens over Anet Bleichs De stille diplomaat. Max van der Stoel (1924-2011): 'Het is behalve één levensverhaal het verhaal over een kleine eeuw wereldgeschiedenis: economische crisis, wereldoorlog, Koude Oorlog en Détente, opkomende en neergeslagen linkse en rechtse dictaturen, oorlogen op de Balkan en in Irak. Bleich is niet alleen een kundig journalist; ze is ook een politicoloog die verbanden legt en parallellen ziet, die helder uitlegt hoe het ook alweer zat, welke partijen welke belangen hadden in de talloze conflicten.'

Arjan Peters bespreekt ook de nieuwe vertaling door Willem van Toorn van Kafka's Het kasteel [fragment]: 'De titel is gewoner geworden, maar een van de aardigheden van dit boek is dat het een ongewone, masochistische klucht is: een man heeft geen zin zich te laten wegsturen, ondergaat derhalve vrijwillig allerlei vernederingen, en weet op zijn beurt het gezag flink te tergen.'

En in het Magazine: Sara Berkeljon in gesprek met Nouchka van Brakel, wier memoires Scènes uit mijn eigen draaiboek zijn verschenen. Alles uitgevraagd, en dan besluit Van Brakel: 'Je hebt nu wel voldoende hoor, dame. Genoeg achterom gekeken. Weet je wat ík leuk vind? Dat ik op mijn 77ste nog debuteer, met een boek waarvoor mijn kleinzoon de inspiratie heeft geleverd. Mooi, toch?'

Korter:

• Jean-Pierre Geelen over Noah Stryckers Grenzeloos vogels kijken. In een jaar de wereld rond, vier sterren: '
• Persis Bekkering over Bert Natters Ze zullen denken dat we engelen zijn [fragment], drie sterren: 'Zeker in het begin werkt dat wel, het contrast tussen de droge vertelstem en de chaos, het bloed en de lijken is zo choquerend dat de stijl je in zijn greep houdt. Maar de schrijver is wel heel bang voor grote woorden.'
• Martin Prange las Nietzsches De vrolijke wetenschap in de nieuwe vertaling van Hans Driessen, en destilleerde tien lessen uit zijn werk. Nummer 10: 'Gooi De vrolijke wetenschap in een koffer en ga als de wiedeweerga naar Genua, waar Nietzsche dit boek schreef. De vrolijke wetenschap is namelijk ook een ode aan de Mediterranée, een echt "zuidelijk" boek, geschreven "in de taal van de dooiwind".'
• Hans Bouman over Willy Vlautin, Laat me niet vallen [fragment], vier sterren: 'Vlautins beschrijvingen van het alledaagse bestaan van Amerikaanse blue collar-werkers zijn formidabel - of ze nu op een boerderij bezig zijn of in een garage, in een fastfoodrestaurant of op een bokstoernooi. Je ruikt en proeft het frituurvet, de smeerolie, het angstzweet, de met cola aangelengde whiskey, de schapenstront.'

Nog korter:

• Pjotr van Lenteren over Astrid Lindgrens Ronja de roversdochter, vijf sterren: 'Dit oerverhaal over zelfstandig worden geldt ook in Nederland als een klassieker.'
• Van Lenteren ook over Edward van de Vendel en Beorn Nijenhuis, De jongen die met de dieren schaatste, vier sterren: 'Een geslaagd experiment. Van het trio maakt illustrator Sanne te Loo de meeste indruk. [...] Haar tekeningen maken dat je Beorn gelooft: die dieren waren er wél.'
• Maarten Steenmeijer over Emma Reyes' Het boek van Emma, vier sterren: 'Wat een schrijfster!'
• Bo van Houwelingen over Johan Fretz' Onder de paramariboom, twee sterren: 'Als de lezer emoties moet voelen, wordt Fretz' stijl prompt mierzoet, gezwollen of gemaakt grappig.'
• Ranne Hovius over Remco de Ridder, Een sky full of gedoofde lichtjes, drie sterren: 'Ondanks de soms tegen de plinten opklotsende emoties van Ruben, is het uiteindelijk deze gebroken vader met wie je het meeste meeleeft.'

 De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.