Terug

Recensies

Stille waanzin is overal

Hypercreatief, volhardend, begaan en strijdbaar, dat is het beeld van de psychiater dat oprijst uit What is Madness? (zeer knap vertaald door René de Weijer en Stanneke Wagenaar als Wat is waanzin?). Psychiater in de klassieke zin, welteverstaan; niet de medicus-met-specialisme die steeds meer de to…

Een ruime verkenning van de liefde

Liefde is eigenlijk een raar woord, veel te globaal voor de uiteenlopende emoties die eronder vallen. Lisa Appignanesi is directeur van het Freud Museum in Londen en schrijfster van romans en psychologische studies. Ze doet in ruim vierhonderd dichtbedrukte pagina’s, onder de titel Alles o…

Geen schrijver als Nicolas Bouvier

Bij Bas Lubberhuizen is opnieuw een parel opgedoken: als vervolg op het briljante reisverhaal De wegen van de wereld (1963) brengt de uitgeverij De schorpioenvis uit, dat Nicolas Bouvier naar Sri Lanka – toen Ceylon – voert en dat hij decennia na dato schreef, in 1982, nadat een poging van tien jaar…

Politiek, pessaria en poepluiers

The Group van Mary McCarthy, dat stond bij mijn ouders thuis in de kast en was door het aura van cultboek omgeven. Dik, in het Engels en met de status van een manifest was het vooral afschrikwekkend – het kindergemoed kan de zaken flink opblazen. Bij kennismaking bijna veertig jaar later blijk…

A satisfying shot of storytelling

Het korte verhaal zou onverkoopbaar zijn, het zorgenkind van de uitgever en nu ook buitengesloten van mededinging naar een van de forsere literaire prijzen in Nederland. Hoe anders is het gevoel dat de nieuwe, begeerlijke reeks van Penguin oproept! Om het vijftigjarig bestaan van de Penguin Modern C…

Niemandslandjes als inspiratiebron

Misschien stammen jullie wel af van de apen, werd ons veertig jaar geleden op de lagere school nog verteld. Vandaag zou het verhaal moeten luiden: jullie zijn uit dezelfde bouwstenen gemaakt als de levenloze natuur, en familie van bacteriën en andere onderkruipsels. Een heilzame les in nederigh…

Psychoanalyse en kunst als verlossing

Darian Leader is een van de bestrijders van de schadelijke vereenvoudiging die de om zich heen grijpende diagnose ‘depressie’ veelal inhoudt. Met Freuds essay over ‘Rouw en melancholie’ uit 1915 als uitgangspunt verkent hij de betekenis van verlies voor een mens en houdt hij een fascinerend en overt…

Vogels’ integere teaser

In mei verschijnt deel viii van Frida Vogels’ dagboek – het moeten er ongeveer zestien worden, elk tussen de vier- en zeshonderd pagina’s dik. Eerder publiceerde zij de semi-autobiografische roman- en poëzietrilogie De harde kern – samen een kleine tweeduizend bladzijden – en voor de Boekenweek 2011…

Kousbroek gebloemleesd

Op 4 april aanstaande is het een jaar geleden dat de schrijver Rudy Kousbroek overleed, maar het is geenszins stil geworden rondom zijn nalatenschap. De eerste in een reeks hommages aan de essayist is Het meisjeseiland, een meer dan 600 bladzijden tellende bundel die naast foto's en andere afbeeldin…

Een klassieke herontdekking

‘In het jaar 2007, drie eeuwen nadat ze gecomponeerd waren, stonden de cellosuites nummer 1 op de klassieke hitparade van iTunes, in een opname door Rostropovitsj (Bach leek het die maand helemaal gemaakt te hebben bij de iPod-generatie: er stond nog een andere versie van de cellosuites …

Andermans leven in de letteren

Binnen het literaire tijdschriftenlandschap heeft De Parelduiker de duidelijkste signatuur: het houdt zich uitsluitend bezig met literatuurgeschiedenis. Toch is dit tijdschrift niet alleen voor neerlandici interessant, en dat geldt niet slechts voor themanummers zoals de onlangs verschenen uitgav…

Lezen als bestaansvorm

Niets heb ik van mijzelf is door drie schrijvers geschreven: Willem Jan Otten schreef een abcdarium over de schrijver Kees Verheul, nam een van diens essays op en een tekst van de door Verheul ‘beëssayeerde’ Clay Hunt, een onbekende, inmiddels overleden Amerikaanse literatuurwetensc…

De macht van de trillende neusvleugel

Karin Johannisson is geen romantica maar een gedegen wetenschapper, en toch hangt de lezer aan haar lippen. Haar studie De kamers van de melancholie (vertaald door Elina van der Heijden en Wiveca Jongeneel) combineert een weelde aan literaire, autobiografische, medische, filosofische en psychologisc…

Het leven opentrekken als een waaier

Op 14 augustus 2010 overleed de schrijver Herman Franke. Het was een aangekondigde dood die de verteller - 'ik' - dicht op de hielen zit in Traag licht, Frankes laatste boek dat verschijnt op 13 oktober, de dag dat hij zijn tweeënzestigste verjaardag zou hebben gevierd. En hoe groot het gemis v…

Dood maar niet vergeten. Busken Huet in de ABC

De mooie biografie van Conrad Busken Huet door Olf Praamstra, uitgeverij SUN 2006, ligt alweer in de ramsj, maar zijn Europese reisverslag, oorspronkelijk verschenen in 1876, eerst in zijn eigen Indische krant, het Algemeen Dagblad van Nederlandsch Indie, en daarna in boekvorm, is voorlopig van de v…

Op drift of ontketend? Nederland volgens Bas Heijne

‘De grote kwestie die de afgelopen jaren als een rode draad door alle discussie en debat heeft gelopen, hoe te leven in een samenleving die geen gemeenschap meer is, valt niet op te lossen.’ Dat stelt Bas Heijne in het essay dat zijn nieuwe bundel Harde liefde. Nederland op zoek naar zic…

Over Arjen van Veelen

Hoe introduceer je een jonge held? Vergilius of Homerus had er wel raad mee geweten, en ook de inventieve Arjen van Veelen (1980) zelf had er beslist iets op gevonden. Beginnen met de lovende woorden van het Jan Hanlo Essayprijs-rapport 2009? ‘Van Veelen schrijft verfrissend onbevangen. […] Combinee…

Vechten voor Indië

De eigen familiegeschiedenis heeft al heel veel mensen tot historisch onderzoek aangezet; het resultaat varieert van bij de printer ‘gebonden’ pakken papier met stambomen, oude foto’s en een minutieuze reconstructie van opa en oma’s verhaal, tot megabestsellers die de status …

Bewegend Indië

Het Tropeninstituut bestaat 100 jaar. In Haarlem ging in 1871 het eerste Koloniaal Museum ter wereld open en in 1910 werd in Amsterdam de Vereeniging Koloniaal Instituut opgericht als centrale instelling voor wetenschap, handel en nijverheid, die de collectie van het uit zijn krachten gegroeide Haar…

Reves beste bewaarplaats

Wat maakt Gerard Reve zo aantrekkelijk? Zijn biografie — deel I telt 730 bladzijden — geschreven door Nop Maas wordt in veelvoud verslonden, de literaire tijdschriften blijven over hem berichten (deze maand zowel De Parelduiker en Tirade als De Gids) en uitgeverij Balans komt met een fot…

pro-mbooks1 : athenaeum