Recensie: Martin Bossenbroek maakt slavernij in De Zanzibardriehoek menselijk en tastbaar

In zijn nieuwste boek brengt historicus Martin Bossenbroek de lezer op meeslepende wijze in aanraking met een tamelijk onbekend maar relevant hoofdstuk uit de mondiale geschiedenis van slavernij en imperialisme. Na zijn succesvolle boeken De Boerenoorlog (Libris Geschiedenisprijs 2013) en De wraak van Diponegoro beschrijft hij in De Zanzibardriehoek de paradoxale verhouding tussen de Britse strijd tegen slavenhandel in Oost Afrika en de imperialistische belangen van Europese mogendheden in de regio - mijn boek van de maand april. 

N.B. Lees bij ons ook een fragment uit De Zanzibardriehoek en fragmenten uit De wraak van Diponegoro en Fout in de Koude Oorlog.

Zoals je gewend bent van Bossenbroek grijpt hij de levens van historische spilfiguren aan om zowel de complexe geschiedenis van koloniale inmenging inzichtelijk te maken als van een menselijk gezicht te voorzien. Aan de hand van, met name, de levens van de Britse consul John Kirk en de Sultan van Zanzibar Barghash wordt het tumultueuze verhaal vertelt van Europese inmenging in Oost-Afrika.  

Vertrekkend en immer terugkerend naar Zanzibar, de spil in de (slaven)handel in de Indische oceaan, geven Bossenbroeks nauwkeurige portretten een helder beeld van hoe de Britse ‘White man’s burden’ de weg bereidde voor een Europese strijd om de omvangrijke afzetmarkt en de natuurlijke rijkdommen van de regio (ivoor, kruidnagel en kopal). 

Veel meer dan een taaie geschiedschrijving van politieke en economische processen is De Zanzibardriehoek een inlevend verslag van hoe Europees imperialisme ogenschijnlijk humanitaire intenties onlosmakelijk verbond met morele en fysieke overheersing. Hier ligt Bossenbroeks sterkste wapenfeit: zijn selectie uit de onuitputtelijke bron aan (auto)biografisch materiaal en zijn karaktertekening maakt deze zo ambigue episode menselijk en tastbaar.

Wietse de Jonge is boekverkoper Geschiedenis bij Athenaeum Boekhandel Spui.