Recensie: Een zwarte roman met voortreffelijke dialogen: Toni Morrisons Teer

Mijn vertaalde boek van de maand is Toni Morrisons Teer (Tar Baby), vertaald door Nicolette Hoekmeijer. Een oudere witte man besluit de laatste fase van zijn leven teruggetrokken door te brengen, grotendeels in een kas op een afgelegen Caribisch eiland, vergezeld door zijn echtgenote en twee zwarte bedienden, eveneens een echtpaar. Daar, op het eiland waar men opgesloten zit in zijn eigen rol, ontbranden de sluimerende spanningen tussen de koppels. De roman leunt sterk op de dialogen, maar die zijn dan ook voortreffelijk.

• Lees ook een fragment uit Teer
• Deniz Kuypers is fan van Toni Morrison
• Lees Emmi Schumacher over Home/Thuis
• Lees Nicolette Hoekmeijer over de eerste zin van Mercy/Een daad van barmhartigheid
• Lees nawoorden van de Perpetuareeks

Het zijn steeds weer dezelfde kamers waarin venijnige uitwisselingen plaatsvinden, alsof het decor niet veranderd hoeft te worden. Morrison houdt van haar personages, en geeft die zoveel liefde en levendigheid mee dat je erbij betrokken raakt. En natuurlijk is het een zwarte roman. De koppels wantrouwen elkaar en houden vast aan raciale vooroordelen, stereotypes en angstgevoelens. Maar ook de zwarte personages staan verschillend in de wereld en komen uit andere tijden. De complexiteit van de sociale machtsposities en de voorbestemde plek van de zwarte vrouw in de moderne wereld wordt subtiel uitgewerkt. Als lezer word je daardoor betrokken op de lange wisselwerking tussen tradities en emancipatie.

‘Ze is loops. Sluit die teef op. Straks komen verdomme alle honden uit de hele stad hierheen, en hij ging weer naar binnen om een bezemsteel te pakken en de mannetjes weg te jagen en die teef op haar kop te slaan en weg te jagen, terwijl ze niets anders had gedaan dan ‘loops’ zijn, waar ze niets aan kon doen maar toch de schuld van kreeg, dus werd die bezemsteel tegen haar koop en ruggengraat gemept en werd ze weggejaagd en ik had met haar te doen en ik ging naar haar op zoek om te kijken of ze gewond was en ik vond haar uiteindelijk achter het tankstation waar ze roerloos stond terwijl een andere hond aan haar achterwerk snuffelde en ik voelde me hoogst opgelaten daar in het zonlicht.
Ze zag het overal om zich heen: een venijnige klap tegen je kop zodra je de hunkering toonde en dus had ze daar ter plekke, op haar twaalfde in Baltimore, besloten nooit door een man haar wil te laten breken. Wat er ook maar voor nodig zou zijn – het lemmet van een mes of ijselijk gekrijs – Nooit. En ja, ze zou tapdansen en ja, ze zou schaatsen, maar dan wel met een frons, een vechtlustige mond en een dreigende blik, want Nooit.’

Remon den Ouden is boekverkoper bij Boekhandel Van Rossum. Hij beheert de pagina Vertaalde literatuur op onze site met Dirk Jan Veerman, en de pagina Filosofie.