De zes beste queer boeken van 2023

Bellies

Bellies van Nicola Dinan is by far mijn favoriete queer roman uit 2023. Het verslavende liefdesverhaal tussen twee afgestudeerden – de ongemakkelijke Britse Tom en de getalenteerde toneelschrijver Ming uit Kuala Lumpur – behandelt alle complexe lagen van een queer relatie. Én hoe die relatie verandert wanneer Ming comfortabeler wordt met haar transidentiteit en Tom, tegen zijn anti-kapitalistische idealen in voor een big firm gaat werken. Bellies is sensueel, nostalgisch en vooral enorm grappig. Tussen de vele verwijzingen naar pop culture en grappige anekdotes die voor elke queer millenial herkenbaar zullen zijn, deelt Dinan haar scherpe inzichten over liefde, rouw, en identiteit. Deze debuutroman is perfect voor liefhebbers van Detransition, Baby maar is uniek in haar humor. Ik zou zeggen: koop Bellies, bestel je favoriete cocktail (of mocktail) en duik erin!

All Down Darkness Wide

De memoir All Down Darkness Wide van de Iers-Britse dichter Seán Hewitt, winnaar van de Rooney Prize for Irish Literature, grijpt je bij de strot en laat je niet meer los. Het boek is opgezet als onderzoek naar de depressie van Hewitts Zweedse partner, Elias, en behandelt verhalend de zwaarte die hand in hand gaat met queer opgroeien, verschillende literaire helden van Hewitt en Seáns onvermogen om Elias’ depressie compleet te begrijpen zonder er zelf verstrikt in te raken. Het levert een ingewikkelde tegenstelling op (‘He was both the man I loved and the person who wanted to kill the man I loved.’). Het is afwisselend filosofisch, hartverscheurend en betoverend. Een boek dat door iedereen gelezen moet worden. Gelukkig vond schrijver Erwin Mortier, die het eigenhandig voor De Arbeiderspers vertaalde, dat ook. In september komt de Nederlandse vertaling uit, die ik zeker zal herlezen.

Het nieuwe leven

In de debuutroman Het nieuwe leven van Tom Crewe (vertaling Edzard Krol), dat onlangs bekroond werd met de Orwell Prize for Political Fiction, volgen we de briefcorrespondentie tussen twee mannen, Henry en John, die samen aan een manifest schrijven voor homo-acceptatie in het Engeland van de 19^e eeuw. Inderdaad, het Engeland van Oscar Wilde. Historische romans zijn absoluut niet mijn ding, maar Crewe weet het boek een verslavende spanning te geven en biedt tegelijkertijd een realistische weergave van de geschiedenis. De roman is spannend, intellectueel en blijft enorm dicht bij de historische bronnen waar Crewe zijn roman op baseerde.

• Lees hoe vertaler Mattho Mandelsloot danste met de eerste zin van Maak me eendimensionaal
• Lees een fragment uit Maak me eendimensionaal

Maak me eendimensionaal

In Maak me eendimensionaal van Sang Young Park (vertaling Mattho Mandersloot) volgen we een succesvolle psycholoog die terugblikt op zijn eenzame jeugd, waarin hij op een school zat die alleen om prestaties gaf, en hij worstelde met zijn eerste, geheime liefde voor Yundo, de jongen die afwisselend wel en niet in hem geïnteresseerd leek. Naast dit liefdesverhaal heeft het boek, dat leest als Netflix-serie, ook een murder-mystery-element, waardoor het lastig weg te leggen is. In de tweede roman van deze populaire Koreaanse schrijver krijgen we een uniek kijkje in het zware leven van een queer millenial in een land als Zuid-Korea. Enorm spannend!

Zoetwater

Zoetwater van Akwaeke Emezi (vertaling Madelon Janse) is onvergelijkbaar met elk ander boek in dit lijstje. De niet-lineaire verhaallijn volgt Ada, een ongewoon, jong Nigeriaans meisje dat voor haar studie naar Amerika verhuist. Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van een aantal geesten genaamd Ogbanje, die bezit nemen van het lichaam van de hoofdrolspeler. Dat levert een fantasierijke en chaotische (op een goede manier) mozaïekvertelling op, waarin Emezi hun niet-Westerse blik op non-binariteit geeft. Waar veel andere queer literatuur uitgaat van een westerse definitie van gender en seksualiteit is Zoetwater verfrissend en meeslepend juist door die niet-Westerse blik. Overigens is het eerder vertaalde De dood van Vivek Oji van Emezi ook een aanrader!

None of the Above

None of the Above. Reflections on Life Beyond the Binary is een prikkelde memoir. Een zelfonderzoek naar de non-binaire identiteit van de Britse toneelschrijver Travis Alabanza. Alabanza beschrijft in een intersectionele analyse hoe gender samenhangt met bijvoorbeeld huidskleur en sociale positie. Dat levert nuances, dubbelzinnigheid en vaak onverwachte conclusies op. Het doel van Alabanza is niet om cisgenderlezers met basiskennis te informeren, maar om aan de hand van eigen ervaringen en inzichten genderbinariteit als breed concept kritisch te bevragen. Het boek daagt de lezer uit om ons eigen begrip te heroverwegen. Dat maakt None of the Above prikkelend en leerzaam.

Bart Nijensteen is boekverkoper bij Athenaeum Boekhandel Zuidoost