Recensie: Zo innovatief en onderzoekend was men in de Oudheid: Carlo Rovelli, Anaximander

Sonja Matthews vertaalde voor Uitgeverij Nieuwezijds een van mijn favoriete boeken in het Nederlands: Anaximander en de geboorte van het wetenschappelijke denken van de Italiaanse natuurkundige Carlo Rovelli. In dit boek gaat Rovelli terug op het vroegste wetenschappelijke denken in de westerse wereld aan de hand van Anaximander van Milete. Hij laat op meesterlijke wijze zien hoe innovatief en onderzoekend men in het vroegste Griekenland al was en hoe hiermee het wetenschappelijke denken vooruit werd gestuwd. Dit is mijn boek van de maand.

‘Alle beschavingen hebben zich de wereld altijd voorgesteld met de hemel boven en de aarde daaronder [...]. Om te voorkomen dat de aarde zou vallen, moest zich onder de aarde nog meer aarde bevinden, of een enorme schildpad op een olifant, zoals in sommige Aziatische mythen, of reusachtige zuilen, zoals in de Bijbel. Iedereen deelde dit wereldbeeld: de Egyptenaren, de Chinezen, de Maya’s, het oude India, Sub-Saharaans Afrika, de Hebreeën uit de Bijbel, de inheemse bewoners van Noord-Amerika, de antieke Babylonische rijken en alle andere culturen waarvan sporen bewaard zijn gebleven. Alle culturen, behalve de Grieken. Al in de klassieke oudheid zagen zij de aarde als een steen die in de ruimte zweefde zonder te vallen [...]: onder de aarde bevond zich niet nog meer aarde, of een schildpad, of zuilen, maar dezelfde lucht die wij boven ons zien. Hoe hadden de Grieken al zo vroeg begrepen dat de aarde in de ruimte zweeft? Dat de hemel onder onze voeten doorloopt? Wie had dat begrepen, en hoe?
De man die deze enorme gedachtesprong had gemaakt, staat in dit boek centraal: Anaximander.’

Zo begint het boek, en dat maakt al nieuwsgierig, maar door ook op het wetenschappelijk denken in te gaan, en het revolutionaire karakter daarvan, wordt het ronduit spannend.

Roel Salemink is winkelchef van Athenaeum Boekhandel Spui en boekverkoper Klassieke Oudheid.