Recensie: Sjoerd Kuypers Robin. Alle verhalen is hét voorleesboek van 4 tot 104

In Robin. Alle verhalen zijn nu álle verhalen gebundeld van de fijnste kleuter van de Nederlandse jeugdliteratuur. Sjoerd Kuyper combineerde de eerdere bundelingen, met de illustraties van Marije Tolman, De grote Robin, Lang leve Robin! en O rode papaver, boem pats knal! en poetste de bijna vijfhonderd pagina's kleutergeluk en -wijsheid nog voor ons op. Een definitieve uitgave over en voor een heerlijke levensfase.

N.B. Ook op Athenaeum.nl: Daan Stoffelsen over Meneer Droste van het Kinderboekenmuseum, Het grote Rijksmuseum voorleesboek (waarin een Robin-verhaal zit) en Het verhaal van Sinterklaas. En een fragment uit Bizar, en een bespreking van dat boek door Julia Verkerk. 

Robin beleeft alles wat ertoe doet

Want in die 154 verhalen, van het openingsverhaal ‘Vroeger’ tot ‘Later’, het slotverhaal, komt alles aan bod wat ertoe doet: geboorte en dood, verliefdheid en verdriet, vriendschap en verhuizing. Het hele jaar passeert, met veel school, logeren, het strand, Sinterklaas en kerst.

De juf, op wie Robin intens verliefd is, gaat trouwen met de lelijke sigarenboer (maar in deze vernieuwde versie rookt juf Tineke zelf niet meer, rookvrije generatie, weet je wel). Met oom Piet, de melkboer in een stranddorp, gaat Robin op de bakfiets om melk te bezorgen en ziet talloos veel mooie meisjes op het strand. Oud omaatje sterft. Met opa denkt Robin na over het bestaan van God. In het kerstspel dat Robin regisseert is knuffel Knor Maria - en oma het ezeltje. Robin eet pannenkoeken met hooi.

Kuyper zegt het kort maar raak

Er gebeuren grote dingen, maar bij Kuyper is het veilig en mooi en goed gezegd. Zijn taalgebruik is overzichtelijk, met korte maar rake zinnen. Neem Robins reactie als hij hoort dat hij een zusje of broertje krijgt:

‘Robin wordt warm en woest en wild vanbinnen. Dat voelt hij. Hij is zó blij! Hij wil gaan dansen en springen en schreeuwen en in zijn speelgoedkast klimmen. Hij wil... Hij wil... Hij wil van alles, maar hij doet niks. Hij staat heel stil bij mama en legt zijn hand op haar dikke buik.
“Is het écht waar?” vraagt hij.
Mama knikt weer.
“Ik zie in jouw ogen,” zegt mama tegen Robin, “een heel groot feest.”
En nu knikt Robin.’

Een heel groot feest in je ogen! Dat is het. Mooi. En wijs, als zijn vader later vertelt over hoe Robin geboren werd, en Robin vraagt: ‘Zijn mama's dapperder dan papa's?’ Goede vraag! Kuyper doet recht aan zijn eigen bescheiden opvatting van het schrijverschap, zoals hij het opa in de mond legt: ‘Je kunt met gewone woorden ook een mooi verhaal schrijven. Je moet de woorden alleen op de goede plek zetten – dat is de kunst.’

De kunst van de bescheidenheid

Bescheidenheid, dat is denk ik een kernterm, poëticaal en inhoudelijk. Dat creëert een veilig uitgangspunt om de mooie dingen te zien. Opa zegt het zelf ook in gesprek met Robin: alles hebben geeft verantwoordelijkheden, naar alles kijken geeft vrijheid.

‘“Je kunt niet alles hebben.”
Dat is waar. Als je alles hebt, is de hele wereld je tuin en moet je heel veel gras maaien. Robin wil niet alles hebben. Hij loopt naar de deur en kijkt naar buiten. Als je alles hebt, is de hele grote stad van jou en moet je alle ramen lappen. En alle duiven voeren.
[...]
“Waar gaan we naar kijken?” vraagt Robin.
“Naar alles,” zegt opa. “Je kunt niet alles hebben, maar je kunt wel naar alles kijken. Het is mooi hier.” Ze kijken naar alles, Robin en opa. Ze kijken naar de rivier, naar de huizen aan de overkant, naar de schepen en hun schippers op de rivier, naar de meeuwen en de wolken, naar de zon die op alles schijnt.
“Wie goed kan kijken,” zegt opa, “krijgt een hoofd vol mooie dingen.”’

Vrijheid én een hoofd vol mooie dingen. Het is in het licht van deze grootse bescheidenheid dan ook paradoxaal terecht dat Robin. Alle verhalen ook fysiek een monument is: meer dan twee kilo, in linnen gebonden, met prachtig papier en leeslint. Marije Tolmans kleurrijke en lieve illustraties gaven Kuypers verhalen al een frisse uitstraling, met zijn laatste tekstuele ingrepen is Robin nu echt tijdloos. Robin. Alle verhalen, dat ooit begon in 1990, moet het weer een paar decennia redden als hét voorleesboek voor kinderen van vier tot 104.

Daan Stoffelsen is webboekverkoper voor Athenaeum.nl en vader van twee.