Recensieoverzicht: Detectives & Thrillers, Elizabeth Jane Howard, Lieke Marsman (de week van 7 juni 2017)
12 juni 2017Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften, met deze week aandacht voor Elizabeth Jane Howard, Kluun & Ronald Giphart, en verder: Shirley Jackson, Koen van Wijk, Elizabeth Strout (Trouw, Inez van Dullemen, Joukje Akveld, Ger Groot (de Volkskrant), Jeroen van Kan, Victor Sebestyen (Het Parool), Lieke Marsman, Leendert Louwe Kooijmans, H.L. Wesseling (NRC), Graeme Macrae Burnet, Deon Meyer, Daniel Cole (Detective & Thrillergids), Scott Turow (Elsevier), Moshin Hamid, Mark Twain, Lucas Ligtenberg (De Groene Amsterdammer) Gerrit Komrij (HP|De Tijd).
Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. In een vereenvoudigde opzet beperken we ons in 2017 tot de Nederlandse kranten en maand-/weekbladen en de grote, prominente stukken.
Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.
Delen op
'Eigenlijk ben ik gelukkig, maar durf dat nog niet goed toe te laten. Door, net als een deel van mijn publiek, grote innemers te blijven verafgoden, kan ik mijn sluimerende geluksgevoel nog in voldoende mate onderdrukken, al wordt het toch een keer tijd om te vieren dat ik mezelf niet meer dag in, dag uit hoef te verdoven.' Drie jaar na het verschijnen van Hallo muur schrijft Erik Jan Harmens een reeks over zijn afscheid van de alcohol in Trouw.
In Letter & Geest: bij het verschijnen van een biografie over en de memoires van Giacomo Casanova vraagt Beatrijs Ritsema zich af: wie was er beter voor vrouwen, Don Juan of Casanova? Die laatste. De biografie, van Laurence Bergreen, wordt verder niet besproken. Janita Monna las Maartje Smits' Hoe ik een bos begon in mijn badkamer ('Met opgewekte, geladen gedichten, met hier en daar wat smakelijk Duits en swingend Engels, weet Smits de lezer aan het twijfelen te brengen.'), en Shira Keller schrijft uitgebreid over Shirley Jackson en haar opnieuw vertaalde We hebben altijd in het kasteel gewoond: 'Ze blijkt tot grote offers bereid om zich voor eens en voor altijd van de buitenwereld te ontdoen. Dat leidt - zonder me verder schuldig te willen maken aan spoilers - tot een nogal verontrustende goede afloop. [...] In dat licht is het ook niet zo’n vergezocht idee Kasteel te interpreteren als een allegorie over één enkele persoon; alle personages, zelfs het decor, als facetten van de schrijfster zelf.'
Paul van der Steen las Koen van Wijks Land van glas. Een familiegeschiedenis: 'Van Wijk, land- en tuinbouwjournalist voor onder meer het weekblad Nieuwe Oogst, schrijft met de kennis van een insider over alle ontwikkelingen. Zijn pen is vaardig genoeg om ook de geïnteresseerde leken onder de lezers mee te nemen in de geschiedenis van een bedrijfstak die ons allemaal te eten geeft.' En Jann Ruyters bespreekt Elizabeth Strouts 'boek van de week', Niets is onmogelijk: 'Ingenieus weet Strout deze verhalen onderling te vervlechten, je gretig door te laten lezen en en steeds nieuwsgierig te maken naar volgende figuren wier lot al even is aangestipt.'
Kort:
- Sarah de Mul in 'Vandaar dit boek' over Retour San Sebastian. Opgroeien met een vaderland in de verte.
- Beeldboek van de week is de nieuwe Focus.
- Rob Schouten over Gerrit Komrij's De lange oren van Midas: 'Wie het werk van Komrij een beetje gevolgd heeft, gelooft zijn ogen niet: de man van de welgevormde zinnen, van de eloquentie en de klassieke vormen begon als een soort hippieschrijver.'
- Edwin Kreulen over Deon Meyers Koorts: 'Dit boek spot met vele thrillerregels.' Maar: 'Over dat groepsproces gaat het dan veel te lang, maar de ontknoping is geweldig.'
- Bas Maliepaard over Angie Thomas' The Hate U Give: 'Dat is het schokkende vertrekpunt van deze unieke jongerenroman, geïnspireerd door de Black Lives Matter-beweging, over politiegeweld tegen zwarte mensen, raciale ongelijkheid en alledaags racisme. [...] Door die nuances blijft dit indrukwekkende boek in de kern gaan over menselijke verbinding, terwijl Thomas tegelijkertijd onomwonden de problemen benoemt die dat contact in de weg staan.'
De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.
In Sir Edmund sprak Arjan Peters met Inez van Dullemen over haar nieuwe roman Een schip vol meloenen. ‘Waar ben ik mee bezig als ik een verhaal schrijf? Het omzetten van pijn in poëzie, of in poëtische vertellingen, dat zou het kunnen zijn.’ En: ‘Wat is er in uw boeken echt gebeurd, is mij vaak gevraagd. Mijn antwoord is eenvoudig: ik weet het zelf niet. Veel van wat ik werkelijk heb beleefd, heeft zich in mijn verbeelding getransformeerd tot fictie, maar is daarom nog niet minder waar.’
Bo van Houwelingen las Elizabeth Jane Howards Lichte jaren: ‘Howard schakelt moeiteloos heen en weer tussen de talkrijke personages. […] Zo komt elk personage, van tuinjongen tot pater familias, sprankelend tot leven.’ Vier sterren. Mieke Zijlmans bespreekt de Nederlandse en Vlaamse editie van Atlas van de Nederlandse taal door Fieke Van der Gucht, Johan de Caluwe, Mathilde Jansen en Nicoline van der Sijs. ‘[L]ang niet alles is geschikt voor de geïnteresseerde leek. […] Niettemin zijn deze atlassen voor elk wat wils geworden.’ Beide delen krijgen vier sterren.
‘[W]ie de fascinerende slothoofdstukken van deze biografie leest, moet concluderen dat hij als burgemeester een vergissing was,’ schrijft Aleid Truijens in haar recensie van Dirk Wolthekkers Alleen omdat ik een Van Hall ben. Gijs van Hall 1904-1977. Drie sterren. Marcel Hulspas is lovend over Ad van Liempts en Margot van Kootens Hier om te helpen. 150 jaar Nederlandse Rode Kruis: ‘Dit is alles behalve het zoveelste jubileumboek. Dit is een monument voor al die hulpverleners. En voor een organisatie waaraan duizenden hun leven te danken hebben.’ Vijf sterren.
Taede Smedes geeft twee sterren aan Charlotte Rørths De dag dat ik Jezus ontmoette. ‘Het is een boek dat verdeelt: je zwelgt erin of je gruwt ervan.’ Ptjor van Lenteren vindt Joukje Akvelds Wij waren hier eerst ‘een geestig en soms sarcastisch overgangsrapport voor de mensheid’. Vier sterren. ‘De geest uit de fles is geen doorsnee inleiding in de wijsbegeerte. […] Voor het eerst als recensent geef ik De geest uit de fles graag vijf sterren mee,’ aldus Hans Achterhuis over Ger Groots nieuwste.
Korter:
- Remco Meijer over Nikolaus Heins De verrader, vier sterren: ‘Bloemrijk en met veel metaforen vertelt Hein zijn verhaal.’
- Wim Bossema over Diana Tjins Het geheim van mevrouw Grünwald, vier sterren: ‘Een huiveringwekkend relaas.’
- ‘Wat je bij Een regicide [leesfragment] ervaart is een gevoel van vervreemding en een licht onbehagen die tenslotte uitmonden in een existentiële moedeloosheid,’ aldus Wineke de Boer in haar recensie van Alain Robbe-Grillets roman. Vier sterren.
- Jan Luijten over Benedict Wells’ Het einde van de eenzaamheid, drie sterren.
- Hans Bouman over Megan Hunters Het eind is ons begin, drie sterren.
De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.
Maarten Moll interviewde Jeroen van Kan over zijn dichtbundel De wereld onleesbaar: 'De bundel is vrij persoonlijk, zonder al te autobiografisch te zijn. Wat? Ja, er zit veel dood in. Gedichten over Wim, over mijn vader die niet zo lang geleden is gestorven. Het gaat over een persoon die pogingen doet om de wereld te begrijpen. En daar niet in slaagt. Alsof je in een achtbaan zit. De tijd raast voort zonder dat je het gevoel hebt dat je iets wezenlijks hebt kunnen doen met die tijd. De titel slaat daar ook op. Veel houvast heb je niet. De rails ligt er en het karretje kan maar één kant op. Maar het is echt geen sombere bundel hoor!'
- Hans Renders over Victor Sebestyens Lenin. Leven en legende, vier sterren: 'Het leven van Lenin is tot nu toe altijd beschreven in het licht van de grote wereldgebeurtenissen. Sebestyen beschrijft natuurlijk Lenins rol daarin, maar prikt ook mythes door. In de Sovjetmythologie werd de Oktoberrevolutie voorgesteld als een massale volksopstand. In dit boek wordt nuchter vastgesteld dat er meer mensen meespeelden in de beroemde film van Sergej Eisenstein over de revolutie dan aan de omwenteling zelf.'
- Dries Muus over Claudio Magris' Het museum van oorlog, twee sterren: 'Ergens tussen de twee kaften van Het museum van oorlog bevindt zich een prachtige roman. Het vervelende is dat de lezer daar nogal naar moet zoeken en dat die prachtige roman sterk verschilt van de gezwollen oorlogscatalogus die Claudio Magris heeft laten verschijnen.'
- Arie Storm over Jan-Willem Ankers Vichy [leesfragment], vier sterren: 'Vichy is een aanstekelijke komedie: heel erg Frans, geschreven door een van onze betere Nederlandse schrijvers.'
- Dirk Jan Arensman over Elizabeth Jane Howards Lichte jaren, vier sterren: 'Klinkt als een Downton Abbeyachtige kostuumsoap? Misschien. Maar dan wel een verdomd intelligente.'
De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke zaterdag. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.
In NRC noemt Hendrik Spiering Leendert Louwe Kooijmans' Onze vroegste voorouders 'een meeslepende zoektocht'. En Thomas de Veen recenseert Lieke Marsmans Het tegenovergestelde van een mens. Volgens hem 'hoogst relevante filosofische literatuur […] - die raakt aan alles waar je als intellectueel mee bezig kunt zijn, in de binnen- of buitenwereld, en die je raakt'. Menno Lievers leverde een stuk over Spinoza en de vreugde van het inzicht van Kees Schuyt. 'Het biedt enthousiasme, maar het verschaft geen helder inzicht,' stelt hij. Van Wilfred Takken daarnaast een bespreking van Deirdre Bairs biografie Al Capone. 'In plaats van Capone te plaatsen in zijn tijd, gaat Bair uitgebreid in op zijn privéleven,' staat er onder meer in de recensie.
Michel Krielaars sprak met H.L. Wesseling over Frankrijk en zijn nieuwste boek Scheffer Renan Psichari. '[M]et Macron is voor het eerst een liberaal - het meest gehate woord in Frankrijk - aan de macht. Terwijl het hele politieke stelsel er altijd op gericht is geweest het centrum te vermorzelen. En nu krijg je een liberale president met een programma dat nooit gerealiseerd kan worden. In de parlementsverkiezingen van 11 en 18 juni is het ondenkbaar dat hij een meerderheid behaalt, wat betekent dat hij geen wetgeving tot stand kan brengen en belastinginkomsten misloopt. Voor het eerst in al die jaren bestaat er grote onzekerheid. Al ben ik enorm opgelucht dat Le Pen geen president is geworden, want dat zou het einde van Europa hebben betekend,' aldus Wesseling in het interview.
Verder:
- Joyce Roodnat over Elena Ferrante, Een nacht op het strand (vier ballen)
- Jan Donkers over Elizabeth Strout, Niets is onmogelijk (vijf ballen)
- Arjen Ribbens over Koorts van Deon Meyer en De vrouw in de blauwe mantel, het geschenk bij De Maand van het Spannende Boek (allebei vier ballen)
- Ellen de Bruin over John Boyne, The Heart's Invisible Furies (vier ballen)
- Arjen Ribbens over Paula Hawkins, In het water (een bal)
- Bernard Hulsman over JaapJan Berg & Saskia Naafs' Vinexmensen (drie ballen)
De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op Nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.
Het is tijd voor de Detective & Thrillergids. De mensen van Vrij Nederland lazen en beoordeelden 618 detectives en thrillers. Acht boeken kregen vijf sterren:
- Frederik Baas, Dagboek uit de rivier. Jeroen Vullings: 'Aan de belangrijkste voorwaarde [...] wordt ruimschoots voldaan: suspense. [...] Baas roept alsmaar meer spanning op in zijn uiteindelijk onbloeddorstige thrillerdebuut. [...] Vakwerk.'
- Sharon Bolton, Kleine zwarte leugens. Els Roes: 'Dankzij het meesterschap van Bolton is Kleine zwarte leugens ook een vertelling over onmacht, schuld en vergeving. De manier waarop zij de ruige natuur en het zware bestaan op de Falklandeilanden twaalf jaar na de oorlog weergeeft, is van een grote schoonheid en draagt bij aan de kracht van deze opmerkelijke thriller.'
- Daniel Cole, Ragdoll. Jos van Cann: 'Een feest om te lezen. Zo kan het dus ook. Maar bovenal: lijk van het jaar.'
- Roel Janssen, Alles verloren. Jeroen Vullings: 'Janssens überspannende, ingenieuze thriller is zo geschreven dat je dit zwarte scenario aannemelijk gaat achten.'
- Graeme Macrae Burnet, Zijn bloedige plan. Jos van Cann: 'De vraag [naar de motieven van de moordenaar] stelt Burnet op zo'n oorspronkelijke en indringende wijze dat zijn boek genomineerd werd voor de Man Booker Prize 2016. Dat is pas (ter)echt een literaire thriller.'
- Anders Roslund en Börge Hellström, Drie minuten. Marijn van der Jagt: 'Deze thriller is niet alleen een pageturner, het is een emotionerende vertelling over de menselijke raderen in een onveranderlijk systeem, die je van zo dichtbij leert kennen dat je ze allemaal, ook de slechteriken, in leven wilt houden.'
- Anders Roslund en Stefan Thunberg, Bloedbroers. Annemieke Steures: 'The Bank Job (2008) met Jason Statham samengevoegd met Heist (2001) met Gene Hackman en een flinke dosis Wallander: geniet van deze spetterende misdaadcocktail.'
- Tony Schumacher, Tijden van duisternis. Barbara van IJzeren: 'Een prachtig geschreven verhaal vol verraad en bedrog. [...] Lees, huiver en bewonder.'
Het boek van Graeme Macrae Burnet, dat eerder al voor de Booker Prize genomineerd werd, is de VN-thriller van het jaar: 'Dit is een boek dat we ons volgend jaar nog herinneren en dat maakt de vraag of we dit rechtbankdrama een thriller moeten noemen irrelevant. Een boek dat het genre overstijgt, dus, en zich juist daarom Vrij Nederland-Thriller van het Jaar 2017 mag noemen.'
Frits van Exter sprak Deon Meyer, geschenkauteur, over Koorts: 'Alle romans zijn een ontdekkingsreis. Ik wilde ontdekken wat er zou gebeuren als wij opnieuw zouden kunnen beginnen en ik wilde de lezer daarin meenemen.' En Sander Pleij dook in de achtergronden van Sherlock Holmes: 'Elke cultuur en elke tijd kent zijn eigen Sherlock Holmes, maar er is een constante: de wonderlijke kennis van een speurder die ziet wat jij niet ziet.' Pleij vond ook de inspiratiebron voor Holmes, in een boek van Michael Sims, Arthur and Sherlock: Conan Doyle and the Creation of Holmes: Dr Bell, de oude docent geneeskunde van Conan Doyle. Die had hem leren observeren.
Jeroen Vullings sprak met Daniel Cole over Ragdoll: 'Wat lezers leuk vinden aan Ragdoll, is dat het leest als een film, als een televisieserie. Ik kan niet anders, maar ik ben er niet blind voor dat Ragdoll een brug probeert te slaan tussen het woord en het beeld, door de opwinding en de vaart in de series te combineren met al die kleine blikken van personages en beschrijvingen die een boek bijzonder maken. Daar ligt, denk ik, de toekomst van het spannende boek, maar vraag je mij naar de hoofdzaak, dan zijn dat voor mij de personages.'
Kelli van der Waals bezocht ten slotte de makers van vnster.nl, die alle scores uit de gidsen noteren. 'Hendrik Jan [Hoogeboom] was gewoon eens begonnen met het overtikken van de goed scorende titels in de antieke tekstverwerker WordPerfect, voor als hij in de boekhandel stond. En toen in 1994 de Leidse universiteit op het internet werd aangesloten, dacht Walter [Kosters]: ha dat is wel grappig.'
Een enkele titel kreeg ook op Athenaeum.nl aandacht: Bert Wagendorps Masser Brock [recensie], drie sterren van Anne Versloot ('Feiten, fictie, manipulaties of meningen, daar gaat het om in dit wervelende boek dat luchtig van toon is. Alleen mag Wagendorp de volgende keer iets meer doseren.') en Robbert Welagens Nachtwandeling [leesfragment], vier sterren van Jeroen Vullings ('[lijkt] uiteindelijk toch meer geschreven [voor de ingevoerde, literaire lezer] dan voor de knoestige thrillereter').
Vrij Nederland verschijnt elke maand; elk kwartaal verschijnt er een special. Vrij Nederland is te koop bij het Nieuwscentrum.
In Elsevier: Scott Turows thriller Getuigenverklaring (vier sterren van Irene Start: 'Aan deze degelijke, robuuste rechtbankthriller kan de lezer zich geen buil vallen.') en Het eeuwige gezeik van Giphart en Kluun (Joppe Gloerich geeft vier sterren aan 'een vrolijke aaneenschakeling van anekdotes en voetbalfeitjes'). En Gerry van der List schrijft in zijn rubriek 'Spiritueel' over G.K. Chestertons Orthodoxie.
Elsevier verschijnt elke donderdag en is voor abonnees toegankelijk via weekblad.elsevier.nl. Elsevier is te koop bij het Nieuwscentrum.
Joost de Vries sprak voor dit nummer van De Groene Amsterdammer met Moshin Hamid, wiens Exit West net in Nederlandse vertaling verschenen is. 'Ik schrok toen ik Is dit een mens van Primo Levi las, zijn verslag van zijn verblijf in Auschwitz. Hij is totaal verrast als hij erachter komt dat de mensen hem als een jood zien. Niet dat hij zijn joods-zijn verwerpt, maar het was nooit belangrijk gevonden. En nu wordt dat ene, onbelangrijke ding ineens het belangrijkste in zijn leven. Daar lopen vluchtelingen tegen aan: ik denk dat duizenden mensen de Middellandse Zee oversteken met een idee van wie ze zijn, wat hen maakt tot wat ze zijn, en ze komen vervolgens in een systeem terecht waar al die dingen er niet toe doen. Opeens gaat het over je paspoort, je geboorteplek. Hoe blijf je menselijk, hoe blijft je idee van zelf overeind?' zegt Hamid onder meer in het interview.
Graa Boomsma bespreekt daarnaast Leven op de Mississippi van 'grootmeester van het sterke verhaal en de humoristische hyperbool' Mark Twain. Piet Gerbrandy las Thomas Möhlmanns Ik was een hond en schrijft: 'Als het woord niet zo'n negatieve klank had, zou je hem een bij uitstek burgerlijk dichter kunnen noemen, in de zin waarin ook Leo Vroman en Rutger Kopland dat waren.' En Lodewijk Verduin wijdt een recensie aan Pieter Kranenborgs Astronaut. 'De manier waarop hij verwachtingen schept, de lezer uitdaagt en continu weet te boeien, mag je best vrij meesterlijk noemen,' aldus Verduin.
Van Thomas Heerma van Voss verder een stuk over Sandro Veronesi's Een god waakt over je. 'De grote kracht in deze bundel is de aanstekelijkheid van de taal,' vindt hij. 'Of het nu gaat om wielrennen, basketbal, surfen, turnen of om zijn grote voorliefde voor voetbal, steeds bedient Veronesi zich van dezelfde soort zinnen: bloemrijk, springerig, vol komma's en adjectieven.' Chris van der Heijden recenseert Mij krijgen ze niet levend: De zelfmoorden van mei 1940 van Lucas Ligtenberg. 'Het mooie maar ook het moeilijke van een persoonlijke aanpak is dat elk verhaal anders is en elke generalisatie daarmee overbodig lijkt te worden. Ligtenberg realiseert zich dat en wisselt om die reden hoofdstukken en paragrafen over individuele personen af met hoofdstukken en paragrafen van meer algemene aard. Het is, denk ik, de enige manier om een bevredigend resultaat te bereiken,' lezen we in de bespreking. Gerard Zeegers, ten slotte, schrijft over Riad Sattoufs driedelige strip De Arabier van de toekomst. 'De Arabier van de toekomst is perfect zoals het is: een interessante en bovendien erg humoristische biografie over een Franse Arabier, of Arabische Fransman die voortdurend tussen twee werelden schippert.'
De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.
In HP/De Tijd interviewt Tom Kellerhuis auteurs Kluun en Ronald Giphart over hun voetbalboek Het eeuwige gezeik. '[A]ls wij op gang komen, [gaat] het schrijven bijna vanzelf. En dit voelde wel als een soort schoolreisje,' zegt Kluun. Kellerhuis vraagt ze ook of zij andere kwesties op het spoor zijn gekomen, het feit bijvoorbeeld dat homoseksualiteit op het veld niet lijkt te bestaan. 'Ik denk dat voetbal veel homoseksueler is dan toegestaan om te zeggen. Mannen houden nu eenmaal van mannen,' antwoordt Giphart. Volgens Kluun 'ligt [dat] verdomd moeilijk in de voetballerij. Niet alleen onderling, vooral het publiek is wat dat betreft asociaal en keihard. Maar ik geloof zeker dat er in het betaald voetbal homo's zijn'.
'Vanuit literair-historisch oogpunt bezien is het belangwekkend dat deze Griekse historie uit het vroege schrijversleven van Gerrit Komrij nu na te lezen valt. Maar veel leesgenot levert het niet op,' aldus Thomas van den Bergh in zijn recensie van De lange oren van Midas. Verder in 'Vers van de pers' daarnaast aandacht voor:
- Maria Stahlie, De middelste dag van het jaar [leesfragment]
- Scott Turow, Getuigenverklaring
- Marjolijn van Heemstra, En we noemen hem [leesfragment]
HP/De Tijd is te koop bij het Nieuwscentrum.
