Nieuwsoverzicht

Centraal in Kikkers staat een gynaecologe, die werkt in Mo Yans geboorteplaats Gaomi, op het platteland van de provincie Shandong, waar veel van zijn romans spelen. De vrouw, kortweg ‘tante’ genoemd, is beroepsmatig in eerste instantie vooral bezig om mensen bij te staan bij hun zwangerschappen en bevallingen, maar krijgt dan te maken met de eenkindpolitiek. Om de overheidsregels uit te voeren (tante is een trouw partijlid) verschuift haar taak nu steeds meer en moet ze bijvoorbeeld regelmatig mannen die al een kind hebben steriliseren en vrouwen die toch zwanger raken aborteren.

Dit jaar verscheen de vertaling van het zesde deel van Plutarchus’ Biografieën. Dit deel bevat de levensbeschrijvingen van Aristeides, Cato Maior, Cato Minor, Fokion van Athene, Galba en Otho. Fokion van Athene leefde in de vierde eeuw voor Christus en verzette zich tegen het anti-Macedonische beleid van de grote redenaar Demosthenes. Het mocht hem echter niet baten: hij werd door de Macedoniërs geëxecuteerd. Vertaler Gerard Janssen licht de eerste zin van zijn vertaling van Fokions levensbeschrijving toe.

Geëxalteerde brieven in het Grieks van een vroegchristelijke martelaar-in-spe uit het jaar 100: veel vreemder kan het nauwelijks. Qua leefwereld, gedachtegoed en taal staan de teksten van Ignatius van Antiochië mijlenver ver van ons af. Vincent Hunink vertaalde de brieven van Ignatius onder de titel Graan van God en licht zijn vertaling toe.

De waarheid is geen optie. Beijing in de nabije toekomst: er is een maand uit de officiële documenten geplukt en niemand heeft er enige herinnering aan noch kan het iemand iets schelen. Behalve een groepje vrienden dat ten koste van alles wil uitvissen wat hier achter zit, achter deze opgelegde vrolijkheid en het collectieve geheugenverlies in China. Wanneer ze een hooggeplaatst persoon ontvoeren en hem dwingen alles te onthullen, zijn ze tot op het bot geschokt over wat ze te weten komen – niet alleen over hun leiders, maar ook over hun eigen mensen. Het is een boodschap die de wereld op haar grondvesten zal doen schudden. Yves Menheere vertaalde Chan Koonchungs roman De vette jaren. Wij vroegen hem zijn vertaling van de eerste zin toe te lichten.

In Mr Gwyn beschrijft Alessandro Baricco hoe Jasper Gwyn, een succesvol romanschrijver uit Londen, op een dag besluit een einde te maken aan zijn schrijverschap. Hij wil weer terug naar de anonimiteit, en de eerste tijd bevalt hem dat goed, maar na een tijdje merkt hij dat hij het schrijven - de handeling op zich - mist. Na lang nadenken besluit hij kopiist te worden en portretten van mensen te gaan schrijven, en daarvoor bedenkt hij een uiterst nauwkeurige, langdurige procedure. Hij huurt een groot atelier dat hij precies volgens zijn ideeën inricht en vraagt Rebecca, de assistente van zijn agent, om gedurende enkele weken dagelijks vier uur in dat atelier als proefpersoon naakt door te brengen. Als die proef succesvol is afgesloten, volgen andere, betalende klanten. Rebecca gaat aan de slag als zijn aangever, zijn handlanger en assistente. Vertaler Manon Smits licht de eerste zin toe van Baricco’s roman.

Nick Platt is een Britse bedrijfsjurist die in het begin van deze eeuw in Moskou werkt - een plek waar de cascade aan oliegeld, de aanspannende grip van de overheid en het losraken van de sociale Sovjetwaarden hebben geleid tot een cultuur vol corruptie, decadentie, geweld en verraad. Nick weet dat niet alles waaraan hij meewerkt het daglicht kan verdragen, maar doet daar niet zo moeilijk over - hij heeft het te druk met het verkennen van het exotische en buitensporige nachtleven van Moskou. Rob van Moppes vertaalde het voor de Booker Prize genomineerde Snowdrops als Sneeuwklokjes en licht zijn vertaling van de eerste zinnen toe.

Vader en zoon doen een vraag en antwoordspelletje. De een noemt een hoeveelheid kogels en een lichaamsdeel, en de ander antwoordt: ‘in leven’, ‘lijk’ of ‘prognose voorbehouden’. De vader is drugsbaron Yolcaut, die samen met zijn entourage van dealers, huurmoordenaars, en prostituees in een Mexicaanse villa ver van de bewoonde wereld woont. Het zoontje is de vroegwijze Tochtli, die onbevangen vertelt over zijn leven in zijn luxueuze gevangenis. Tochtli heeft behalve een moeder alles wat zijn hartje begeert. Nu heeft hij zijn zinnen gezet op een dwergnijlpaard uit Liberia, een bijna uitgestorven diersoort. Nadia Ramer vertaalde Juan Pablo Villalobos' In het hol van de leeuw en lichtte de eerste zinnen toe.

Dublin, jaren zestig. Kevin groeit op met een dubbelganger, Gerald, een jongen die zo griezelig veel op hem lijkt dat ze altijd voor elkaar worden aangezien. De een woont naast het huis van horrorauteur Bram Stoker en wordt gekweld door een imaginaire Dracula die hem maar blijft achtervolgen, de ander groeit op in de keurige wijk Palmerston Park. Hoewel ze, net als de stad, verdeeld worden door verschillen in klasse en achtergrond, hebben ze dezelfde geur, hetzelfde uiterlijk, en misschien, zo realiseert Kevin zich, ook wel dezelfde ziel. Joop van Helmond vertaalde Neil Jordans Evenbeeld, en wij vroegen hem om een toelichting.

De alleenstaande Rose komt met haar zoontje Paul in een rustig flatgebouw in Lyon te wonen. Ze heeft niet door dat de andere bewoners haar buurman Bastien op afstand houden. Bastien is tegen zijn zin met pensioen gestuurd als conciërge van een jezuïetencollege en leeft bijna als een boeddhistische monnik. Paul en Bastien sluiten vriendschap. Later schrijft Paul er een roman over, en dan blijkt alles toch anders. Karina van Santen en Martine Vosmaer vertaalden Jean-Marie Blas de Roblès' Middernachtsberg (La Montagne de minuit), en wij vroegen hun de eerste zinnen toe te lichten.

In de toekomst bestaan er natuurlijk tijdmachines. Elke dag stappen mensen in een tijdmachine en proberen ze datgene te doen wat ze niet moeten doen: het verleden veranderen. Elke dag gaan er dus ook tijdmachines kapot. En dan verschijnt Charles Yu ten tonele: tijdmachinereparateur en onbezoldigd levensadviseur. In zijn vrije tijd bezoekt Charles zijn moeder (die in een éénurige cyclus zit en dus permanent in de keuken staat) en zoekt hij zijn vader, de uitvinder van het tijdreizen, die plotseling is verdwenen. Samen met Tammy, een onzeker computersysteem met een laag zelfbeeld, een niet-bestaande, maar ontologische hond genaamd Ed en met het boek Veilig leven in een sciencefictionwereld als gids, doet Charles er alles aan om die ene dag te vinden waarop zijn vader en hij elkaar eindelijk kunnen ontmoeten. Roland Fagel vertaalde Veilig leven in een science fiction wereld, en we vroegen hem de eerste zin toe te lichten, welke eerste zin dan ook.

Beatriz, een 32-jarige redacteur, heeft de door haar zeer bewonderde schrijver Paulo Donetti op bezoek. Het eerste wat Paolo zegt is: ‘Ik heb een emotionele fout gemaakt. Ik ben verliefd op je geworden.’ Hij heeft het manuscript van een roman waaraan hij werkt bij zich, Een moeilijke vrouw. Beatriz moet hem helpen om deze af te ronden. Ondanks de vier flessen wijn die ze nuttigen, komen ze geen steek verder met hun toenaderingspogingen. Een emotionele fout gaat over verliefd worden, maar vooral over de remmingen en onzekerheden die een beslissende stap in de weg staan. Arie Pos vertaalde deze roman van Cristovão Tezza en lichtte de eerste, alinealange zin toe.

Vsevolod Garsjin heeft een klein oeuvre nagelaten, maar wát hij schreef behoort tot het allerbeste van de Russische literatuur. Hans Boland koos de mooiste verhalen uit en vertaalde die meesterlijk. Wij vroegen hem de eerste zinnen van het titelverhaal toe te lichten.

Al tijdens zijn leven was Garsjin enorm populair. Een tijdgenoot herinnert zich een voorleesoptreden van de schrijver: ‘Toen hij het podium opkwam zwol het applaus, dat al begonnen was voor hij verscheen, tot een ongekend rumoer aan: het publiek stond op [...] en wel twintig minuten lang hielden het geklap en geroep aan.’ Garsjin schreef ongeveer twintig verhalen; de negen indrukwekkendste en bekendste daarvan zijn opgenomen in De beren en andere verhalen. Daarnaast vertaalde Hans Boland een kort verhaal dat Anton Tsjechov schreef bij wijze van in memoriam voor zijn collega.

Een dikke vrouw en haar minnaar, een dwerg, hebben er genoeg van om overal waar ze komen steeds weer aangestaard te worden. Ze besluiten van rol te wisselen: hij draagt make-up en zij tekent een snor op haar gezicht. De heftige reactie van de buitenwereld op hun rolwisseling verwerken ze beiden op hun eigen manier. De vrouw wil het liefste wegkruipen, onzichtbaar voor de buitenwereld, terwijl de man de confrontatie met de starende blikken niet schuwt. Hij verzamelt ze, prent ze in zijn geheugen, om ze later toe te voegen aan zijn Woordenboek van het Zien. Sytske Breunesse, Evert van den Broek en Irene 't Hooft vertaalden Elif Shafaks Geheim. Een roman over zien en gezien worden. Van den Broek lichtte voor ons de eerste zinnen toe.

In de jaren zestig van de vorige eeuw verlaat Jannis Georgiadis zijn geboortedorp in Griekenland om zich in Zweden te vestigen. Is hij de zoveelste gelukszoeker, aangetrokken door West-Europese loonzakjes? Reist hij wellicht zijn jeugdliefde Efi Kezdoglou en haar broer Kostas na? Of is hij op de vlucht geslagen voor persoonlijke rampen die hij vooral aan zichzelf te danken heeft? Rond deze vragen ontspint zich De laatste Griek door Aris Fioretos, een verhaal over migratie, heimwee en de discipline van het afscheid. Hans Westin verzorgde de Nederlandse vertaling, en wij vroegen hem de eerste zin toe te lichten.

De Europese literatuurprijs gaat dit jaar naar Marie NDiaye voor haar roman Drie sterke vrouwen, in de vertaling van Jeanne Holierhoek. Dat werd dinsdagavond bekendgemaakt tijdens een feestelijke bijeenkomst in Spui25. Ook is deze week de C. Buddingh'-prijs uitgereikt aan Lieke Marsman voor haar debuutbundel Wat ik mijzelf graag voorhoud. Ten slotte ontvangt Colum McCann de International Impac Dublin Literary Award voor zijn nieuwste roman Let the Great World Spin.

Deze week kende de jury van The Orange Prize for Fiction, voor de beste Engelstalige roman geschreven door een vrouw, de zestiende editie van de prijs toe aan Téa Obreht voor haar roman The Tiger's Wife. Gisteravond werd bovendien bekend dat de Algerijnse auteur Boualem Sansal dit jaar de Friedenspreis der Deutschen Buchhandels ontvangt. Deze vooraanstaande Duitse prijs wordt uitgereikt tijdens de Frankfurter Buchmesse op 16 oktober.

Joke J. Hermsen heeft de Jan Hanlo Essayprijs gewonnen met Stil de tijd. En de Man Booker International Prize, een oeuvreprijs, gaat naar Philip Roth.

Yves Petry's De maagd Marino krijgt de Libris Literatuurprijs 2011. En kleiner prijzennieuws: de Isengrimusprijs gaat naar Julien Weverbergh, de nominaties voor de Amerikaanse Indie Booksellers Choice Award zijn bekend en voor de Publieksprijs van de Dioraphte Jongerenliteratuurprijs 2011 zijn Soldaten huilen niet van Rindert Kromhout, Will Grayson, Will Grayson van John Green & David Levithan en Mama Tandoori van Ernest van der Kwast nog in de race.

'Verdient een plek naast de meesterwerken van Holocaustliteratuur van Primo Levi en Imre Kertész,' schreef La Repubblica, en nu is Necropolis van Boris Pahor verschenen in de Nederlandse vertaling van Pieter van der Drift. Veertien maanden leefde Pahor in concentratiekampen, waaronder KL Natzweiler-Struthof in de Vogezen. Als hij daar twintig jaar later terugkomt, herbeleeft hij de ontberingen. Op ons verzoek licht Van der Drift zijn vertaling toe.