Leesfragment: Gelukkige dagen

04 november 2023 , door Renée van Marissing

7 november verschijnt de nieuwe roman van Renée van Marissing, Gelukkige dagen, een bijzonder boek over dementie, vriendschap, taal. Lees bij ons een fragment en koop je boek.

Sil is zesenveertig en heeft de ziekte van Alzheimer. Met haar werk als bioloog heeft ze recent moeten stoppen. Ze slijt uren in herinneringen aan de groep vrienden met wie ze in haar jeugd toneelvoorstellingen maakte; dag en nacht brachten ze samen door en de toekomst leek onbegrensd. Tot ze geconfronteerd werd met haar ziekte, en nu moet Sil zich tot haar eigen kleine, eindige leven verhouden.

Haar geliefde Lina probeert met de hulp van Barbara en Pier, die ook tot de vroegere vriendengroep behoorden, zo goed als ze kan voor haar te zorgen, maar Sil glijdt steeds verder weg in verwarring en eenzaamheid.

Gelukkige dagen geeft een schrijnend en ontroerend beeld van de binnenwereld van een vrouw die al jong lijdt aan dementie, maar is ook een bijzondere roman over de betekenis van vriendschap. Over afbraak, van de geest, van het lichaam, maar ook van de natuur. Over wat de betekenis van taal is wanneer de geest gaat haperen. Maar ook over de tederheid die ontstaat wanneer geliefden en vrienden zorgen voor iemand van wie ze onvoorwaardelijk houden, wat er gebeurt wanneer liefde niet langer kan worden uitgedrukt in woorden. Waar vind je houvast terwijl je langzaam onomkeerbaar verdwijnt?

Zomer

1

Sil voelde hoe haar kaplaarzen zich bij elke stap vastzogen aan de bodem van de plasberm van de rivier. Het was fijn telkens wat kracht te moeten zetten. Chris boog zich voorover naar het water.
‘Bootsmannetje,’ zei hij. Hij maakte een foto met zijn telefoon.
‘Mooi, ik zag net al wat duikerwantsen,’ zei Sil. Ze liep in de richting van het talud. Naast de koekoeksbloem was ook de watermunt in aantal toegenomen, zag ze. Een aantal hommels vloog rond de bloembollen. Sil scheurde een blaadje van de stengel en kauwde erop. De blaadjes waren jong en de smaak was scherp. Toen ze het water uit was gelopen draaide ze zich om en keek naar de rivier. In dit stuk hadden ze de stroming vertraagd en een paar honderd meter natuurvriendelijke oever aangelegd, wat ervoor zou zorgen dat de natuurlijke dynamiek kon herstellen en de biodiversiteit zou vergroten. Dit was een van de gebieden die Chris en zij regelmatig bezochten om de ontwikkeling in kaart te brengen en er lering uit te trekken. Drie maanden geleden hadden ze hier in de stromende regen gelopen, nu voelde ze de warmte van de zon. Ze spreidde haar armen en voelde een zachte wind langs haar oksels. Ze liep achteruit het drassige gras in en riep naar Chris: ‘Ik heb zin om hier te gaan liggen en in slaap te vallen.’
‘Niet onder werktijd, mevrouw,’ antwoordde hij.
Ze lachte.
‘Kom op, Chris, niemand mist ons.’ Sil liep een paar meter omhoog de oever op, tot waar de grond niet meer nat was, en ging liggen. Ze sloot haar ogen tegen de zon en hoorde even later Chris zacht kreunen toen hij naast haar kwam liggen.
‘Oude knieën?’ zei Sil.
‘Ophouden, jij,’ zei Chris.
Sil voelde de warmte van de zon. Gras, planten en insecten kriebelden haar. Het ruisen van de bladeren van de groep populieren die iets verderop stond stelde haar gerust.
‘Dit is toch een van de prettigste geluiden van de natuur,’ zei ze.
‘Hmm,’ zei Chris. En na een paar seconden: ‘Om mijn oud woonhuis peppels staan “mijn lief, mijn lief, o waar gebleven”.’
‘Van wie is dat?’
‘Had ik het niet zelf kunnen zijn?’
‘Ha, nee.’
‘Leopold.’
‘Nooit van gehoord.’
Sil luisterde naar de peppels en het was alsof ze vlak onder het gebladerte lag. Ze dacht aan het uitzicht vanaf haar balkon, de grote plataan aan hun kant van de binnentuin. Ook die ruiste als het waaide, maar dat geluid werd altijd overstemd, er stond altijd wel een deur open waar muziek of hard stemgeluid uit klonk.
‘Ik vind het fijn dat je er weer bent, Sil.’
‘Ik ook.’
‘Ja?’
‘Ik werd gek thuis.’
‘Hoezo?’
‘Ik heb beweging nodig. Ik ga heel slecht op stilstand, daar ben ik wel achter gekomen.’
‘Hmm,’ zei Chris. Sil interpreteerde het als een instemmend geluid.
‘In het gras liggen geeft me meer voldoening wanneer ik eigenlijk andere dingen zou moeten doen.’
‘Zoals nu?’
‘Yep.’
‘Wat heb je allemaal gedaan dan, de afgelopen maanden?’ vroeg Chris.
Sil zuchtte.
‘Veel geslapen. Ik had geen idee dat ik zo moe was, blijkbaar. Soms sliep ik negen of tien uur per nacht en voelde ik me na de lunch zo afgepeigerd dat ik weer iets van anderhalf uur sliep. En verder heb ik veel gelezen, gelopen, en als ik me wat uitgeruster voelde ging ik naar de bioscoop. En af en toe Lina geholpen in haar werkplaats.’
‘O ja?’
‘Nou ja, beetje schuren en lakken en zo. Meer kan ik natuurlijk niet. Het was prettig iets nuttigs te doen, al vond Lina het minder leuk dan ze zich had voorgesteld.’
‘Want je hebt per ongeluk een tafel doormidden gezaagd?’ Sil lachte.
‘Nee, ze vond dat ik, ik weet eigenlijk niet meer wat ze zei, maar ze vond het niet prettig dat ik er was. Dus dat heb ik twee of drie keer gedaan.’
Chris begon ook te lachen.
‘Ja, lach maar, we hebben er flink ruzie over gehad.’
Sil draaide haar hoofd opzij en blies tegen haar schouder, waar ze een beestje voelde kriebelen.
‘Zit ik jou vaak op je nek?’ vroeg ze
‘Jij? Absoluut niet, volgens mij weet je niet eens hoe dat moet. Als iemand ruimte kan scheppen ben jij het. Hoezo?’
‘Was ik benieuwd naar.’
‘Nou, wees maar niet bang. Ik heb je gemist. En wat ik net al zei, ik ben blij dat je er weer bent.’
Sil kwam een beetje overeind, ze steunde op haar ellebogen en keek naar hem. Hij lag met zijn ogen gesloten en had zijn handen op zijn buik in elkaar gevouwen. Ze keek hoe zijn borst traag en gelijkmatig op en neer ging. Hij draaide zijn hoofd en opende een oog.
‘Zit je me te bestuderen?’
‘Je zag er jaloersmakend tevreden uit,’ zei Sil.
Hij tilde zijn hoofd op en keek haar een paar seconden aan. Toen zei hij: ‘Gaan we nog even bootje varen?’
‘Zal wel moeten, hè?’ antwoordde ze.
‘Rotbaan,’ zei Chris. Sil hoorde dat hij probeerde niet te kreunen bij het opstaan.