Minisymposium rond Frank van Vree, Nederland en de herinnering aan de Jodenvervolging 1945-2024

‘Het was prachtig zoals de wielen van de wagons in het begin in Nederland rolden …’, aldus een trotse Adolf Eichmann, het organisatorische brein achter de deportaties van de joden uit de door nazi-Duitsland bezette gebieden naar de vernietigingskampen, enkele jaren na de oorlog. In geen enkel ander West-Europees land werd zo’n groot deel van de joodse bevolking weggevoerd en vermoord, wat ook te maken had met de medewerking van veel Nederlandse instanties. Een harde en pijnlijke waarheid, die velen in Nederland aanvankelijk niet onder ogen wilden zien.

In het boek Nederland en de herinnering aan de Jodenvervolging worden de ontwikkelingen geschetst in de manier waarop Nederland met de herinnering aan deze geschiedenis is omgegaan, vanaf de eerste jaren na de bevrijding tot aan de opening van het Nationaal Holocaust Museum dit jaar. Tijdens dit minisymposium zullen enkele centrale thema’s uit deze geschiedenis vanuit verschillende perspectieven worden belicht; onder meer de ontwikkeling van de Nederlandse herinneringscultuur – eveneens vanuit internationaal perspectief – en de debatten over de Holocaust als ‘funderend verleden’ in de westerse wereld.

Abram de Swaan is emeritus hoogleraar sociologie aan de Universiteit van Amsterdam en schrijver voor onder meer de NRC en De Groene Amsterdammer. Zijn nationale en internationale reputatie is gebouwd op een groot en veelzijdig oeuvre, waaronder Compartimenten van vernietiging. Over genocidale regimes en hun daders (2014) en Zorg en de Staat (1989).

Krijn Thijs is historicus en wetenschappelijk medewerker bij het Duitsland Instituut en de Universiteit van Amsterdam. Zijn proefschrift handelde over het politieke gebruik van de Berlijnse stadsgeschiedenis in het Derde Rijk, de DDR en West‐Berlijn, waarvoor hij werkte aan het Zentrum für Zeithistorische Forschung te Potsdam. Hij doet onderzoek naar de moderne geschiedenis van Duitsland en Nederland, met bijzondere belangstelling voor transfer en conflict, historiografie en herinnering, alsmede het contemporaine Berlijn.

Kathryn Brackneyis verbonden aan de afdeling Geschiedenis van de Universiteit Leiden. Daarvoor werkte ze aan Harvard en de Universiteit van Chicago. In 2019 promoveerde zij in Yale op het proefschrift ‘Phantom Geographies: An Alternative History of Holocaust Consciousness’. In haar huidige onderzoek onderzoekt zij de esthetische normen die zijn ontwikkeld in de herinneringscultuur rond de Holocaust en andere misdaden tegen de mensheid. Haar boek Surreal Geographies: A New History of Holocaust Consciousness zal binnenkort verschijnen bij de University of Wisconsin Press.

Anne van Mourik (moderator) is als promovendus verbonden aan het NIOD, waar zij werkt aan het project: ‘Bewapening van het verleden: Schoolboeken, honger en oorlog in Duitsland 1914-2020.’ Eerder was zij als onderzoeker werkzaam voor het programma ‘Onafhankelijkheid, dekolonisatie, geweld en oorlog in Indonesië 1945-1950’ en het onderzoek naar de rol van het Nederlandse Rode Kruis tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zij was eerder verbonden aan de Faculteit Governance and Global Affairs van de Universiteit Leiden.