Terug

Recensies

Het zit allemaal in ons hoofd

Stel, je bent een academische filosoof die al jaren met de uiterste nauwkeurigheid Hegel of Kant probeert te doorgronden, en je moet publiceren en je moet maatschappelijk relevant zijn. Dan wordt een blonde dertig-minner hoogleraar in Bonn, om een paar jaar later een boek te schrijven tegen de metaf…

Dit is een mens

Schrijver, het vijfde deel van Karl Ove Knausgårds romancyclus Mijn strijd in de vertaling van Marianne Molenaar, verhaalt van zijn tijd in Bergen en eindigt ongeveer waar deel een en twee beginnen: bij de dood van zijn vader en zijn vlucht naar Stockholm. Als het boek uit is, voel je je alsof je e…

Het afluisterschandaal schokt, ook in boekvorm

Glenn Greenwalds De afluisterstaat. Edward Snowden, de NSA en de Amerikaanse spionage- en afluisterdiensten (No Place to Hide, vertaald door Joris Vermeulen), is verschenen, bijna een jaar na de eerste onthulling van klokkenluider Edward Snowden. Bij The Guardian onthulde Greenwald op 6 juni 20…

Een verscheidenheid aan (denk)technieken

De maand van de filosofie heeft als thema mens en techniek. Waar beter te beginnen dan bij een historisch overzicht van wat filosofen in de loop van 2500 jaar over techniek hebben geschreven? Coen Simon verzamelde in Een stok om mee te denken ruim twintig stukken van verschillende filosofen over tec…

De stukjesschrijver en het einde der tijden

Jonathan Franzen is bekend als schrijver van Grote Amerikaanse Romans, en als Grote Internet Hater. In lange artikelen (online te lezen) fulmineert hij tegen Twitter, Facebook, de verderfelijke invloed van internet op de literatuur, op de maatschappij en op de mens in het algemeen. Karl Kraus, Ooste…

'Hij was minder dan een mens en meer'

Laat je niet misleiden door de titel die associaties oproept met waargebeurde-verhalen-van-ver-weg. De gouden vlieger is misschien wel de beste roman van de Hongaarse interbellum-schrijver Dezsö Kosztolányi. Wat is een mens, anders dan sterfelijk? Nou, ontroerend bijvoorbeeld. Nee, ontro…

Inleiding en leesgids ineen

Stel, je wil je verdiepen in mythes. Je leest wat oude Griekse verhalen, raakt benieuwd naar mythes in andere culturen en begint mythen in politiek en media te herkennen. Daar moet je meer over weten! Dus google je: 199.000.000 resultaten. Google Books: 16,3 miljoen titels. Waar begin je? Bij de Ver…

Leven in de tussentijd

André Aciman laat in Harvard Square een heel ander beeld van Harvard University zien dan de glamour en genialiteit van de verfilmde upperclass. Zijn naamloze verteller en alter ego is een straatarme immigrant, die vooral studie-ontwijkend gedrag vertoont – voor  deze promovendus een existentiële sta…

Een beetje kwaaiig, én de onvergetelijke ontmoeting met het Kwaad

Het Amerikaanse N+1 is een literair tijdschrift in de brede zin van het woord. Fictie beslaat maar een klein gedeelte van de ruim tweehonderd pagina's die verder gevuld zijn met essays over cultuur en politiek, (geestes)wetenschappelijk onderzoek, kunstreproducties en een uitgebreide brievenrub…

Sceptische spotternijen in de achttiende eeuw

Waar men normaal gesproken de verlichting associeert met het verheerlijken van de rede, betoogt Jabik Veenbaas in De verlichting als kraamkamer. Over het tijdperk en zijn betekenis voor het heden juist dat spotternij en scepsis tegenover de rede het tijdperk kenmerken. Dat maakt deze verzameling van…

Ongenuanceerd meedenken

Als nieuwe Denker des Vaderlands wil filosoof René Gude ‘meedenken’, waar zijn voorganger Hans Achterhuis inzette op ‘tegendenken’. In Stand-up filosoof, de uitkomst van een aantal gesprekken die Wilma de Rek met hem voerde, is te lezen langs welke lijnen dat meedenken…

Wat je zegt ben je zelf

Wat is ‘het zelf’? Die vraag blijft rondspoken, of het nu in de gedaante is van het zijn-wij-ons-brein-debat, de al dan niet Nederlandse identiteit, of populair-psychologische TED-talks. We geloven al lang niet meer in een mannetje dat in ons hoofd of hart de stuurknuppel hanteert. Toch …

Sexy vrouw én intellectueel zwaargewicht

Meteen vanaf het begin is duidelijk: Als je weg bent wordt een persoonlijk verhaal. Over Patricia de Martelaere ja, maar zeker ook over Marja Pruis, die het verhaal begint met haar bezoek aan een schrijfverblijf. Het gaat in Als je weg bent dan ook even veel over filosofe en schrijfster Patricia de …

Zelfonderzoek dat gegrond is in verbijstering

5 mei 2013 is de tweehonderdste geboortedag van de Deense filosoof Søren Kierkegaard, wat ongetwijfeld aanleiding zal geven tot lezingen, boeken en artikelen. Ambo publiceert alvast Kierkegaard. Een inleiding in zijn leven en werk van Geert Jan Blanken. En voor 2013 staan bij Uitgeverij Damon, die e…

Grasduinen door Sontags geestesleven

Zoals de geest gebonden is aan het vlees, het tweede deel van de dagboeken van Susan Sontag, leest als een karakterstudie. Een impliciete zelfanalyse via de analyse van anderen – vooral minnaressen – en van de allergrootste abstracties: Amerika vs. Europa, katholicisme vs. protestantisme vs. jodendo…

Een cadeau dat eigenlijk te mooi is voor de gelegenheid

Twee literaire grootheden van de afgelopen decennia, J.M. Coetzee en Paul Auster, ontmoeten elkaar, gek genoeg pas in 2008. Het is een ontmoeting die meteen vruchten afwerpt. Coetzee stelt Auster voor een briefwisseling te beginnen. Die wil wel, maar dan 'niet alleen eettafelgesprekken - iets rigour…

Verbeterde onwetendheid

Er is iets geks aan de hand met de Maand van de Filosofie, die nog heel april zal duren. Het thema is dit jaar 'de ziel'. Ietwat oubollig? Zeker. Maar eigenlijk is het thema dan ook het überhippe 'brein'.
Waar blijft de ziel? is de titel van het essay dat bij deze gelegenheid wordt uitgegev…

Literaire namen, feiten en anekdotes

Literaire vriendschappen en andere misverstanden is de titel van Piet Calis’ gelegenheidsuitgave voor de Boekenweek. Het is niet een overzicht van illustere koppels als Willem Kloos en Jacques Perk of Ter Braak en Du Perron, maar een bundeling van portretten van 62 ‘literaire vriend…

Hoe gevoelens besmetten - op afstand

‘Stemmingsbesmetting’: met dat woord duidt Jaap van Ginneken, massapsycholoog en schrijver, een heel aantal fenomenen, van Occupy en plotselinge verschuivingen in de publieke opinie tot teamgeest op de werkvloer. Door de sociale media en mobiel internet doet stemmingsbesmetting zich …

Moordverdachte als een luipaard

Verdachte H. loopt met de psychiater die hem onderzoekt door de tuin van de instelling waar hij wordt vastgehouden op verdenking van moord. H. heeft geen stoornis, concludeert Antoine de Kom, de psychiater. Hij lijdt aan een patstelling: ‘zijn en/of niet-zijn’. Dat klinkt bekend.
H. is Hamlet, een va…

pro-mbooks1 : athenaeum