Recensie: Wat is echt in Nathan Hills nieuwe, geweldige roman Wellness

Deze maand op de categoriepagina en in de nieuwsbrief Engelse literatuur een tipje van de sluier: het nieuwe boek van Nathan Hill, dat komende maand uitkomt (ook in de vertaling van Dennis Keesmaat en Joris Vermeulen). In 2016 schreef hij The Nix, een boek over een schrijver met een writer’s block, dat wereldwijd een groot succes werd. Nu is er Wellness, mijn aanrader voor de herfst.

Een liefdesverhaal van dertien in een dozijn?

Chigago, jaren negentig vorige eeuw.
Twee studenten, Jack en Elizabeth, ontmoeten elkaar doordat ze tegenover elkaar in een supersmal steegje wonen. Zonder dat ze het van elkaar weten observeren ze elkaar met grote interesse. Op een feestje komen ze achter elkaars spieden, en al snel is de gêne veranderd in vrolijke verliefdheid.
Jack, afkomstig uit een arm milieu op het platteland, wordt kunstenaar en docent. Elizabeth, van rijke komaf, wordt psycholoog. Fast forward: in het volgende hoofdstuk hebben ze inmiddels een kind, gaan ze in een fancy nieuwbouwproject wonen en zijn druk met zaken die ze vroeger burgerlijk en belachelijk vonden. Dit leven past hen allebei niet echt, maar ze kunnen er niet uit, en het drijft ze van elkaar vandaan.
Tot zover klinkt het als de opmaat voor een tv-serie van dertien in een dozijn.

Hill zet je steeds weer op een ander been

Maar Nathan Hill is een goede schrijver. Hij sleept de lezer mee in deze levens op een geweldige manier. Je leert Jack en Elizabeth telkens beter kennen, beiden gaan op zoek naar zichzelf. Hoe houd je jezelf op de been en hoe zorg je dat je elkaar in het volle leven niet kwijtraakt?
Het boek is grappig — hilarisch soms, ontroerend, herkenbaar — en maakt steeds nieuwsgierig. Soms voelt het glad, het verhaal. Komen niet alle clichés voorbij van postmodern leven in een Amerikaanse stad? Maar steeds weer zet Hill je op een ander been, en wil je doorlezen. De hoofdstukken volgen elkaar genieus gecomponeerd op. Jeugd, werk, studieverloop, vriendschappen, familiegeschiedenis, ontmoetingen; het leven ontvouwt zich.
Het opvoeden van een kind waarbij je alles wilt vermijden dat in je eigen opvoeding misging levert een fantastisch hoofdstuk op. Elizabeth haalt alle vakliteratuur erbij, letterlijk, en dat resulteert in hilarische gesprekken met Jack, zichzelf en zoon Toby. Jack worstelt met het contact met zijn vader — die verdween in complottheorieën en woede — en na zijn overlijden leert hij hem pas echt kennen. Hill zet het op ontroerende wijze neer.

Wat is echt? Wat is placebo?

De titel blijft het boek lang kietelen. Waarom kiest Hill voor Wellness? Je weet al snel dat Elizabeth werkt voor ‘Wellness’, een medisch instituut voor postmoderne kwalen dat dure remedies voorschrijft, maar eigenlijk onderzoek doet naar placebo-effecten. Betalen patiënten zich blauw voor een, stel, placebo-medicatie ter stimulering van seksuele lust door geur met het innemen van simpel water in een sjieke neusinhaler? Of acupunctuur voor rugproblemen die opgelost worden met prikjes van een tandenstoker? En wat geeft dat eigenlijk als ze zich beter gaan voelen? Wat doet eigenlijk echt toe? En is er dan verschil tussen ‘echt’ en ‘placebo’? Hill extrapoleert dit overtuigend naar het leven van Jack en Elizabeth, en de onderliggende vragen spelen door het hele boek heen.

Echt een aanrader voor de herfst, deze vuistdikke roman. En vrijwel tegelijk met de Engelse editie verschijnt ook de Nederlandse editie Welzijn, in de vertaling van Dennis Keesmaat en Joris Vermeulen, dus de taal hoeft geen excuus te zijn.

Reny van der Kamp is als boekverkoper bij Athenaeum Boekhandel Spui verantwoordelijk voor de Engelse literatuur.

Fragment

‘Elizabeth Augustine’s marriage to Jack Baker did not really begin on their wedding day, nor even on the day they met. It began the day that Elizabeth discovered the purpose that marriage served—what marriage was for, what love was for—which happened during her first month in Chicago, September 1992. It began when she spotted a flyer posted on the cork board in the drama department. Amid all the other bulletins announcing auditions for local plays and student films and television commercials, there was one strange ad:

Actors needed for psychology study, it said at the top. Then, below: what are the keys to unlocking the human heart? What are the conditions to create love at first sight? Can we persuade people to fall in love with complete strangers? We need actors to help us find out: college age, socially intuitive, with flexible personalities.

At the bottom of the ad, the paper had been cut into strips that one could tear away, each containing relevant contact information. Elizabeth took one of these strips. She was the only one who had. The next day, she prepared a resume and walked to the address given on that paper, which was a small conference room in the psychology department with a placard that read: Dr Otto Sanborne - Placebo Studies.
The door was ajar, and through the gap Elizabeth saw him at his desk, reading. He was an older man with a very pink face and bright white hair, thin and wispy enough on his head that he just let it grow wildly away, but fuller and more well manicured on his chin, where he had trimmed it into a thick goatee.he wore round frameless eyeglasses, a long-sleeved, many pocketed outdoorsy shirt with ventilation flaps in back, and old grey hiking pants with the zippers halfway up the thigh that could transform the hiking pants into hiking shorts. The way he was dressed, it was as if Dr Sanborne believed that at any minute, right here in the middle of Chicago, he might be tempted by a nature walk.
There was a bicycle propped against the wall, near a haphazard stack of opened cardboard boxes. She tapped on the door. The professor glanced up from his book, eyebrows raised pleasantly, the look of a man accustomed to interruptions.
“I’m here about the study?’ Elizabeth said, holding the slip of paper. “Are you still looking for someone?”
“I am, I am,” he said. “Come, please, sit!”. Elizabeth sat across from him and produced her resume, which he took. “I’m Elizabeth Augustine-“.
“My dear, I’m sorry, jus one moment,” he said. ‘Forgive me, I’ll be right back. Please make yourself comfortable. Have a cookie” he added, picking up a bowl full of cookies and bringing it to her. “Please, I insist, they’re my favorite.”
And so she accepted the cookie—a pecan sandie—and Sanborne disappeared while she ate it, biting into the cookie and finding it sort of dry and stale, crumbling immediately. She wiped away the cookie’s crumbs from the desk when she heard footsteps in the hallway, the Sanborne was back, sitting, nodding at her, picking up her resume, saying “Elizabeth Augustine, okay, hello”.
“Hello Dr Sanborne”.
“Please let me express how genuinely happy I am that you are here. Thrilled”, he said, looking over her resume now.
“Thank you Dr Sanborne”.
“A very impressive academic record. Near perfect SAT scores. Full scholarship. Yes, thrilling indeed”.

………………

“May I ask you a question?” Sanborne said.
“Of course”.
“It’s rather a personal question”.
“Okay”.
“Why did you clean up your crumbs?”’