Recensie: Een verrassende queeste: Tom Rijperts De zeven sleutels nieuw binnen in de Grote Vriendelijke Honderd

Nieuw binnen! Van de boeken uit 2023 die direct in de nieuwe Grote Vriendelijke Honderd kwamen, is Tom Rijperts debuut De zeven sleutels. Het pad van de roverkoning het verrassendst. Na een wat stroef en traag begin zet hij een groots avontuur op, filmisch en vol verborgen agenda’s.

• Lees op onze site meer aanbevelingen en fragmenten bij de Grote Vriendelijke 2023.

Een pratend hertenhoofd en zeven avonturiers

Twee andere, en verwachte nieuwe binnenkomers waren Tjibbe Veldkamp (Nienke van Hichtumprijs 2023) en Pieter Koolwijk (het derde deel van zijn Gozert-trilogie, waarvan het eerste met een Gouden Griffel bekroond werd). In deze top-honderd vol bekroningen, klassiekers en tips van de Grote Vriendelijke Podcast staan überhaupt weinig debutanten, en deze regisseur van met name commercials kende ik niet. Mijn scepsis werd verder gevoed door de beschrijvende vertelstijl op de eerste pagina’s, waarin iemand ‘geamuseerd glimlachend’ wordt opgevoerd, en uitgelegd wordt hoe iemand praat:

‘“We zweren het plechtig,” zei het oudste meisje dramatisch.
“Met onze handen op ons hart,” zei het jongste meisje serieus.’

Maar dan komt er op pagina twee van het eigenlijke verhaal een pratend hertenhoofd voorbij, die ‘een aardig potje kon schaken’ — en dan heb je mij al. Vervolgens druppelen de zeven leden van een zorgvuldig samengestelde expeditie binnen in een verlaten herberg: een schimmige dief, een oudere vrouw die de toekomst kent, een sprekende, blinde vos, een naamloze koorddanseres, een jonge speeldoosjesmaker en een mooi, slim meisje met sproetjes.

Nummer 7, de waard, heet Kobold. Hij heeft de sleutel voor de eerste poort van zeven, voor een bizar avontuur naar een grote goudschat. Maar elk van de leden heeft zijn eigen redenen om mee te gaan, al heeft de dwerg ze die dikwijls ingefluisterd, met list en behulp van het sproetenmeisje. En met een enkele droom:

‘De vos was aan het woord. Hij had het over haar.
“En als mijn oren zich niet vergissen, en dat doen ze tegenwoordig nog zelden mag ik wel zeggen, komt onze gast op dit moment zo stil als ze kan de trap af.”
Een voor een draaiden ze zich om. De dwerg, het mysterieuze meisje en de man met de tulband keken haar verbaasd en verwachtingsvol aan. De blik van de jongen was anders, hoopvol misschien, en de vos luisterde aandachtig.
Maar dit was het meest verwarrende aan de droom geweest. Want toen de oude vrouw naast de vos zich omdraaide, zag de Spinster haar gezicht pas goed en besefte ze dat ze deze vrouw kende. Háár rimpels, háár ogen, háár mond. De Spinster stond oog in oog met zichzelf, met in haar eigen handen de bronzen sleutel waar haar vader haar zo voor gewaarschuwd had. Langzaam werd het ook de Spinster met de sleutel duidelijk wie daar de trap af kwam en verbazing kroop in haar oude ogen. “Ah,” zei ze. “Dus jij was het!”’

Terwijl ze in opeenvolgende avonturen op het nippertje hun eigen en andermans levens redden, leren ze elkaar beter kennen, vertellen elkaar eindelijk hun namen (!), en komen ze verder.

Sympathieke helden en een slimme vertelstijl

De zeven sleutels is een traditionele queeste, die eigenaardig genoeg in tweeën gesplitst is, met enkele maanden tussen de verschijningen. Deel 1 komt wat traag op gang en eindigt met een cliffhanger, en deel 2 begint in medias res. Dat deel wil je dan ook wel echt direct na deel 1 lezen: je gaat sympathiseren met de personages, je wilt weten hoe ze het einde halen. Nee, de psychologie is niet heel erg ontwikkeld, maar de helden zijn oprecht en menselijk, en door de druppelsgewijze onthullingen over wat hun motieven en geschiedenissen zijn, blijf je nieuwsgierig. Je betreurt de doden die in deel 2 vallen ook wel degelijk, en je bent daadwerkelijk benieuwd naar hoe het de anderen verloopt ná dit avontuur.

Door de actie en humor, en door de slimme, slalommende vertelstijl met veel feedbacks en perspectiefwisselingen — ingekaderd in het verhaal van de waard van vandaag — vergat ik al snel mijn aanvankelijke kritiek. En Rijpert doet ook op andere technische vlakken dingen goed: de blinde Vos, een heerlijk personage, heeft bijvoorbeeld een heel eigen stem (zij het niet tot in de omkaderende vertelling).

Ja, ik begrijp nu wel waarom dit boek de Grote Vriendelijke Honderd binnen is gekomen, en ik zou vervolgavonturen of, wie weet, een verfilming, zeker verwelkomen. Lezen!

Daan Stoffelsen is webshopmanager van Athenaeum Boekhandel en vader van twee.