Recensie: Ted van Lieshout vertelt het verhaal van Beitelaar telkens anders, en brengt de nuance

In elk boek brengt Ted van Lieshout me op andere gedachten, hij is een zeer eigenwijze, intrigerende schrijver. Daarom begon ik Beitelaar te lezen, én omdat hij vijf sterren gekregen had van Judith Eiselin in NRC Handelsblad, een oud-collega van me, we zitten erg op één lijn. Beitelaar deed wat ik hoopte: hij bracht me in verwarring, zette me aan het denken, en dat gebeurt me niet vaak, en ik ga het dus snel herlezen.

N.B. Op Athenaeum.nl is ook Maria Vlaars Groene Amsterdammer-bespreking van Mijn meneer te lezen, en Daan Stoffelsen over zijn jeugdboeken Wat is kunst? en Boer Boris, een paard voor Sinterklaas. Ook publiceerden we voor uit Schuldig kind.

De roman begint heel eenvoudig: een vijftienjarige jongen maakt iets mee op een begraafplaats. Je duikt in het leven van Antonij, die in contact komt met een oudere man. Anthonij is verliefd, of in ieder geval vol bewondering voor die oudere man. Van Lieshout brengt dat heel sec, dus oké denk je, interessant. Wat goed dat hij zo in de huid van een vijftienjarige kan kruipen.

Maar dat is nog maar het eerste hoofdstuk, en dat blijkt een verslag aan iemand van de overheid, een officier van justitie? En vervolgens gaat Van Lieshout het verhaal op drie verschillende manieren vertellen: elke keer weer door die jongen, maar elke keer met andere feiten erbij. De waarheid blijkt toch anders dan je in eerste instantie gelezen hebt. Het boek slingert je heen en weer in het leven van die jongen. Plus: er zit een tweede verhaallijn in, op die begraafplaats liggen ook een moeder en een kind begraven, en Antonij is benieuwd wat er met hen gebeurd is. Dat Tweede Wereldoorlogverhaal, want dat is het, is minder belangrijk, maar toch ook intrigerend.

Wat mij greep: het gaat om de nuance. Je krijgt beide verhalen op verschillende manieren gepresenteerd, wel vanuit diezelfde persoon - dat zie je weinig -, maar telkens met nieuwe lagen, waardoor het verhaal steeds gecompliceerder wordt. En je dus denkt: ik moet het opnieuw lezen, want ik wil het begrijpen. Wat mij betreft is het ook een heel actueel boek, over eerste indrukken en snelle oordelen: Van Lieshout gaat de diepte in, zoekt de nuance, en dan is er heel veel meer dan de beschuldiging van de pedofilie, en het is superknap hoe hij je oordeel zo verandert.

Daan van der Valk is boekverkoper at large bij Athenaeum Boekhandel.