Recensieoverzicht: Bert Wagendorp, Twan Geurts, David Pefko (8 februari 2017)
13 februari 2017Onze wekelijkse samenvatting van de recensies in kranten en tijdschriften met deze week: Bert Wagendorp, Twan Geurts, David Pefko, en verder: Felix Klos, Mieke Zonneveld, Ross King (Trouw), Yael Adler, Franz Kafka, Désanne van Brederode (de Volkskrant), Peter Römer, Kluun, Joost Swarte (Het Parool), Truman Capote, Yaa Gyasi, Bas Haan (NRC), Teun van de Keuken (NRC, De Groene Amsterdammer), Wim Meijer, Salomon Kroonenberg (Elsevier), Colson Whitehead, Ivo Victoria en Katie Roiphe (De Groene Amsterdammer).
Oudere afleveringen van deze rubriek zijn te raadplegen in ons archief. In een vereenvoudigde opzet beperken we ons in 2017 tot de Nederlandse kranten en maand-/weekbladen en de grote, prominente stukken.
Tussen rechte haken staan de redactionele items op Athenaeum.nl.
Delen op
'Ik ben wel anders gaan denken over mijn rol als columnist door het schrijven van dit boek. Het nadenken over wat waarheid is, heeft me aan het twijfelen gebracht. Neem nu dat twittermeisje uit Aleppo. Een collega van mij wees me op de kleding die dat meisje draagt. Veel te nieuw, veel te modern, veel te rijk voor zo'n meisje uit zo'n oorlogsgebied, zei ze. Ja, jongens, dacht ik, moet ik dan steeds maar aan alles blijven twijfelen? En het antwoord is ja. Ja, je moet steeds blijven twijfelen. Twijfel is goud. Een dogmatische mening, boven iedere twijfel verheven, is een versimpeling. Als er al een boodschap in dit boek zit, dan is het dit.' Bert Wagendorp, net voor verschijning van zijn roman Masser Brock, over een columnist bij een grote krant, tegenover Joost van Velzen van Trouw.
'Zelf denk ik dat de manier waarop schrijvers met dromen in hun werk omgaan iets zegt over hun literaire intelligentie: hoe meer ze het geheim van de droom intact laten hoe slimmer en overtuigender hun schrijverschap,' schrijft Rob Schouten in een mooi essay over dromen in fictie. Churchillbiograaf Felix Klos spreekt Co Welgraven over Brexit en Theresa May: 'Groot-Brittannië heeft weinig gemeen met het Amerika van Trump. Die wil protectionisme, hoopt op verder uiteenvallen van de EU - wat helemaal niet in het Britse belang is - en heeft heel andere, destructieve opvattingen over de Navo. Ik werd misselijk van die beelden van Trump en May in de Oval Office in het Witte Huis handenschuddend voor de buste van Churchill. Samen gaan ze rechtstreeks in tegen wat die beste man heeft opgebouwd.'
Recensies: Janita Monna over Mieke Zonnevelds Leger ('Haar gedichten, die vol verwijzingen zitten naar (klassieke) literatuur en muziek, zijn urgent, maar nooit té persoonlijk. Ze is nuchter en ze droomt, neiging tot cerebraliteit geeft ze vloeiend een alledaagse wending.'), en Paul van der Steen over Ross Kings Waanzin en betovering. Claude Monet en de waterlelies ('had met honderd bladzijdes minder toe gekund, maar is verder een mooi verslag van het gevecht van een steeds weer opvlammende passie tegen een langzaam uitdovend leven. En daarmee een overtuigend verhaal over de kracht van kunst').
Gerwin van der Werf las Doeschka Meijsings 'nieuwe, verrassende bundeling essays en losse stukken' Hoe verliefd is de lezer? [leesfragment], samengesteld door Xandra Schutte: 'Zo aanstekelijk is Meijsings methodische én hartstochtelijke manier van bewonderen in Hoe verliefd is de lezer?, dat je alles volmondig beaamt wat ze zegt, en tja, stiekem ook een beetje verliefd wordt op de schrijfster.' En in een Week van het Korte Verhaal-special Jann Ruyters over Truman Capotes Alle verhalen: 'En wie bij In Cold Blood toch direct aan bloed, misdaad en plattelandsmalheur denkt, kan zich nu laten verrassen door deze vederlichte en toch aangrijpende "volwassen" verhalen (21 stuks, de eerste uit 1943, de laatste uit 1982) die heel andere registers bespelen.'
Kortere stukken, maar toch nog paginagroot:
- Rob Schouten over Naomi Rebekka Boekwijt, Noordwaarts [leesfragment]: 'Noordwaarts is voor iemand van Boekwijts generatie een uitzonderlijk boek, zonder entertainment, ironie, straatwijsheid. Tot ons spreekt een stem die we haast vergeten waren, over verbondenheid met de aarde, ondoordringbare gevoelens, vastgeroeste en stugge karakters.'
- Hans Olink, tegenover Co Welgraven, over zijn De idealisten. Nederlandse kunstenaars in Oost-Berlijn
- Beeldboek van de week is Peter Vos' Getekende brieven
- Naast Ruyters' Capote-bespreking worden vier nieuwe verhalenbundels gesignaleerd: Mariana Enriques' Dingen die we verloren in het vuur, Donal Ryans Een stand van de zon, Stuart Evers' Het zit in de familie, en Gerda Blees' Aan doodgaan dachten we niet
- Jaap Goedegebuure over Robert Anker, In de wereld: 'Anker is er glansrijk in geslaagd om het door hem gekozen tijdvak aan de hand van even treffende als smakelijke details aanschouwelijk én voelbaar te maken.'
- Harriët Salm over Jane Harper, De Droogte: 'Toch had de plot nog ontregelender kunnen zijn.'
- Ger Leppers over Alexandre Seurat, Het onhandige kind: 'De kracht van Seurats boek is dat dit raadsel intact blijft.'
- Bas Maliepaard over Gideon Samson, Alle dieren drijven: 'Samson besloot het verhaal vanuit God te vertellen, zonder zijn naam te noemen. Een briljante vondst.'
De boekrecensies van Trouw verschijnen elke zaterdag in Letter en Geest, en zijn voor abonnees te raadplegen op trouw.nl. Trouw is te koop bij het Nieuwscentrum.
Aimée Kiene was erbij toen columnisten Bas Heijne (De staat van Nederland) en Bert Wagendorp (Masser Brock) elkaar spraken. Wagendorp: 'In het pandemonium van meningen is de columnist een van de velen geworden. Masser Brock wordt geboren op 7 augustus 1967. Het Algemeen Handelsblad van die dag bestond uit zeven pagina's. Er stonden nul columns in. Nul duiding, nul opinie. Dat is in vijftig jaar tijd totaal veranderd. Opinie is ons main sellingpoint geworden. Soms is de mening er al terwijl het nieuws nog niet eens bevestigd is. Nieuws op zichzelf is niet meer interessant, het is interessant omdat je er een mening over kunt hebben en daar iemand mee te lijf kunt. Aan het eind van het boek komt Brock een oude vriend tegen, die zegt: op dit moment zijn een miljoen mensen bezig met nadenken over een column. Op Facebook, op Twitter, waar dan ook. Wat wil jij nou nog?'
En Heijne: 'Ik schrijf al jaren over waarom er zo gemakkelijk aan te schoppen is tegen het politieke establishment. Dit kabinet heeft zo weinig bevlogenheid getoond op de immateriële zaken. De gedachte was steeds: wacht maar tot de economie aantrekt, wacht maar tot de hervormingen zichtbaar worden, dan trekt het wel weer recht in de samenleving. Maar dat is niet waar. In de woorden van de grote historicus Huizinga: men is bezeten geraakt van ideeën die maar weinig met economie te maken hebben. De politiek heeft geen moreel verhaal. Mijn woede daarover is in sommige columns wel doorgedrongen, denk ik. Niks voor Heijne, hoorde ik dan, om zo uit zijn slof te schieten. Maar ik dacht: kijk nou eens goed wat er gebeurt!'
Ook een groot stuk, door Margreet Vermeulen, over Yael Adlers De huid. Gezondheid, schoonheid en verzorging. 'De huid lezen zonder jeuk te krijgen, is lastig. Het gaat over aarsmaden - en aanverwante zaken in de bilnaad ('de diva onder de huidplooien'). Het legt uit waarom gezonde mensen 40 duizend huidschilfers verliezen. Per minuut. En waarom we ons eigen snot best lekker vinden, maar griezelen van dat van een ander.'
Annete Embrechts dan, over Désanne van Brederodes Dans! Denk! Leven en werk van Krisztina de Châtel: 'Het boek is zeker geen soepele schuifpui geworden met uitzicht op de veel geroemde, mathematische choreografieën vol herhalende, licht verschuivende patronen. Het verhaal is eerder een piepende, knarsende poort naar het creatieve brein en de hartstochtelijke ziel van een vurig choreograaf, die een reputatie geniet als koningin van strak geordende, minimal dans, maar ook als veeleisend en dwingend ego, iemand die een meer dan gemiddeld aantal zakelijk leiders heeft versleten.'
Kortere stukken, van een pagina of minder:
- Arjan Peters over Franz Kafka, Amerika of de verdwenen jongen, in de nieuwe vertaling van Willem van Toorn [leesfragment], vier sterren: 'Kafka lezen is de confrontatie met de onverschilligheid van het lot.'
- Bo van Houwelingen over David Pefko, Daar komen de vliegen [leesfragment], vier sterren: 'Waar Pefko wél in slaagt, is het blootleggen van de monsterlijke obsessie met geld waaraan iedereen lijdt.'
- Thomas von der Dunk over Twan Geurts, De Nederlandse Paus, drie sterren
- Olaf Tempelman over Hans Wanningen, Vaardig in geluk. Handboek zenmeditatie, vier sterren
- Katinka Polderman leest stukjes van Daisy Scholten, Lekker koken met restjes, Ari Turunen, Weet je wel wie ik ben?, en Toon Tellegen, Wij alleen
- Joost Pollmann over Paul Moeyes, De zwaardjaren. De verbeelding van het westelijk front 1914-1918, vier sterren: 'Beeldlezen is inderdaad een vak apart en Moeyes zelf is er een meester in.'
- Sander van Walsum over Diederick Slijkerman, Enfant terrible. Wim Treub (1858-1931), drie sterren
- Peter Swanborn over Pavel Jurácek, Een straat zonder ambitie, vier sterren: 'Aan Jurácek [is] een groot schrijver verloren gegaan.'
- Edwin Krijgsman over Marco Bolzano, Reis zonder einde, drie sterren
- Persis Bekkering over Ivo Victoria, Billie & Seb [leesfragment], drie sterren: 'Zijn ambitie is een verademing, maar een stilistisch scherpschutter is Victoria niet.'
- Marcel Hulspas over Diederik Burgersdijk, De macht van de traditie [leesfragment], drie sterren: 'De aanzetten zijn steeds aanwezig, maar de hoofdstukken meanderen daarna vaak richting onbestemde zijpaden.'
- Hulspas ook over Salomon Bouman, Israël tussen hoop en vrees, drie sterren
De boekrecensies van de Volkskrant verschijnen elke zaterdag in Sir Edmund, en zijn te raadplegen op volkskrant.nl/boeken - een selectie is slechts voor abonnees toegankelijk. De Volkskrant is te koop bij het Nieuwscentrum.
In Het Parool Peter van Brummelen in gesprek met Peter Römer, auteur van De Cock en de moord op maat ('Literaire thriller is zo'n inflatoir begrip. Ooit stond het voor: goed geschreven, mooie karakters, gelaagd. Nu wordt bijna elk misdaadboek zo genoemd. [...] "Moordroman" staat er nu op de boeken die ik onder eigen naam schrijf.'), én met Joost Swarte over zijn Mondriaanboek En toen De Stijl ('Wat me aansprak, was dat binnen De Stijl de grenzen tussen de verschillende disciplines werden geslecht. Beeldende kunst, fotografie, design, het was allemaal even belangrijk. Ik ben strips gaan maken, maar combineer dat met vormgeving, typografie en archtitectuur.').
Maarten Moll schrijft een groot stuk over de nieuwe Kluun: 'Het moet gezegd: dit is het beste boek van Kluun. Al is het natuurlijk geen Lunar Park.' Drie sterren. Hans Renders geeft evenveel sterren voor Twan Geurts' De Nederlandse paus, maar wat er aan goed aan is of aan mankeert, wordt niet helder: 'Geurts heeft Adrianus als een dappere en krachtdadige hervormer neergezet.'
Korte besprekingen over goede boeken:
- Thomas Verbogt over Maria Barnas' Altijd Augustus [leesfragment], vier sterren: 'Dit klinkt nogal duizelingwekkend, maar dat is deze roman ook.'
- Guus Luijters over Antoine de Saint-Exupéry, Oorlogsvlieger, vier sterren: 'Een wonderlijk en mooi boek.'
- Dieuwertje Mertens over Martijn den Ouden, Een kogelvrije zomer, vier sterren: 'Gelukkig hebben de intrigerende gedichten de overhand.'
De boekrecensies van Het Parool verschijnen elke zaterdag. Het Parool is te koop bij het Nieuwscentrum.
Van Auke Hulst deze week een stuk over de verhalen van Truman Capote. Hij schrijft onder meer: 'Capote's wereld bestond uit twee tektonische platen die nooit goed op elkaar aansloten: het Amerikaanse Zuiden van zijn jeugd, en de culturele beau monde van het New York waar hij faam maakte en uiteindelijk treurig aan zijn einde kwam. Uit de frictie tussen die werelden ontstond zijn oeuvre, zoals veel van de beste literatuur het werk is van ontheemden, migranten en geboren buitenstaanders. Van mensen die vergeefs zoeken naar aansluiting. Een thuis.' Yasmina Aboutaleb sprak daarnaast met Yaa Gyasi over haar roman Weg naar huis. 'Het speelveld zal nooit gelijk zijn, daarvoor is er te veel gebeurd. Misschien als meteen na de afschaffing van de slavernij iedereen veertig acres en een ezel had gekregen zoals beloofd was, misschien dat het dan nu heel anders was geweest. Maar dat is niet zo. Het enige wat we kunnen doen, is proberen meer balans in het systeem aan te brengen. De slavernij mag dan wel voorbij zijn, maar we zijn er nog niet klaar mee,' aldus Gyasi in het interview.
Arjen Fortuin recenseert David Pefko's Daar komen de vliegen [leesfragment]. 'Het is de gewoonte om in dit soort boevenromans "de menselijke kant" van de hoofdpersoon te belichten, maar Bernie Kirschenbaum is wat dat betreft over the top - hij is in bijna alles een geweldige kerel. Dat is maar goed ook, want verder is Daar komen de vliegen een vrij monotone, om niet te zeggen brave roman,' merkt Fortuin op. Peter Vasterman is enthousiast over Bas Haans De rekening voor Rutte: 'het is niet alleen een spannend verhaal - dat overigens begint met een prachtige filmscène die bijna te mooi is om waar te zijn - het boek valt ook te lezen als een fijne inspiratiebron voor onderzoeksjournalistiek.' Hans Buddingh' is minder te spreken over De getuigenis van president Desi Bouterse van Sandew Hira. 'Het motto van Hira's onderzoek was "waarheid maakt vrij". Maar wat Hira presenteert zijn "alternatieve feiten",' lezen we in de bespreking. En Jos Palm las De Nederlandse paus van Twan Geurts. 'Adrianus komt uit het boek naar voren als een profeet tegen de valse herders van zijn kudde,' staat er onder andere in de recensie.
Verder:
- Een fragment uit de Frans Kellendonklezing die Abdelkader Benali op 20 februari zal houden
- Toef Jaeger over Naomi Rebekka Boekwijt, Noordwaarts [leesfragment] (drie ballen)
- Janet Luis over Teun van de Keuken, Goed volk (vier ballen)
De boekrecensies van NRC Handelsblad verschijnen elke vrijdag in Boeken, en zijn voor abonnees te raadplegen op Nrc.nl. NRC Handelsblad is te koop bij het Nieuwscentrum.
In Elsevier een groot interview door Eric Vrijsen met PvdA-coryfee Wim Meijer, van wie onlangs Margreet van Liths biografie Wim Meijer tegen de stroom in verscheen. Simon Rozendaal spreekt daarnaast met Salomon Kroonenberg, van wie zojuist Spiegelzee. De zeespiegelgeschiedenis van de mens verscheen. En er is een groot stuk over covermodel Maarten Luther, met een interview met Katharina Kunter, auteur van 500 jaar Protestantisme. De geschiedenis van de reformatie.
Daarnaast drie korte besprekingen: Irene Start over Bregje Bleekers Eva (drie sterren), Gerlof Leistra over Bas Haans 'unieke staaltje onderzoeksjournalistiek' De rekening voor Rutte (vijf sterren), en Denise van Dalen over Yaa Gyasi's Weg naar huis (drie sterren).
Elsevier verschijnt elke donderdag en is voor abonnees toegankelijk via weekblad.elsevier.nl. Elsevier is te koop bij het Nieuwscentrum.
Naar aanleiding van het verschijnen van de Nederlandse vertaling van de verhalen van Truman Capote schrijft Graa Boomsma over het oeuvre van de auteur van Breakfast at Tiffany's. 'Wat blijft er over van Truman Capote?' vraagt Boomsma zich in het stuk af. 'Zeker zijn verhalen uit de jaren veertig en vijftig, die The Complete Stories domineren. En zijn faulkneriaanse roman Other Voices, Other Rooms en het romaneske docudrama In Cold Blood zijn mooie, zorgvuldig geschreven voorbeelden van de gothic novel.' Thomas Heerma van Voss bespreekt daarnaast De ondergrondse spoorweg van Colson Whitehead [leesfragment | recensie]. 'De ondergrondse spoorweg is op alle niveaus een overtuigende roman: strak gecomponeerd en voortvarend geschreven, spannend (sommige passages lezen als een geslaagde thriller), ontroerend en niet-sentimenteel, onvoorspelbaar, en tja, ook confronterend - dat klinkt wat afgezaagd, maar Whitehead laat zien dat ook van bekende onderwerpen en voorspelbare gevoelens nog steeds prachtige, overrompelende literatuur te maken valt,' aldus Heerma van Voss.
Kees 't Hart recenseert Billie & Seb, de nieuwe roman van Ivo Victoria [leesfragment]. '[S]chrijven kan hij,' merkt 't Hart op. Maar ook: 'Schrijvers mogen me uiteraard alle hoeken van de nare wereld laten zien. En alles in een zwart licht zetten. Maar dan zou er toch iets onbekends aan schuldgevoel en verdriet tussen moeten zitten. Iets wat ik daarvan nog niet wist. Iets wat ineens mijn ogen opent op mijn eigen neerslachtigheid en somberheid en niet alleen op dat van de personages in een roman. Ik wil in literatuur iets mee-maken, in de letterlijke betekenis, en niet gedwongen zitten toe te kijken hoe beroerd het in een boek toegaat.' Volgens Chris van der Heijden loopt Robert Gerwarths De verslagenen een beetje uit het spoor. Jan Postma las Katie Roiphe's Het uur van het violet. 'Roiphe bezit de gave andermans feilbaarheid scherp te beschrijven zonder ooit te vervallen in iets wat neigt naar een morele veroordeling,' stelt hij. En Cyrille Offermans noemt Teun van de Keukens debuut Goed volk 'een met zelfspot doordrenkte satire op het dogmatisch linkse kunstenaarsmilieu waarin Van de Keuken is opgegroeid'.
De Groene Amsterdammer is elke woensdag al te koop bij het Nieuwscentrum. Athenaeum Boekhandel verzorgt de boekverkoop voor de website van De Groene.
