Leesfragment: Ik heb een paar vragen voor je

20 mei 2023 , door Rebecca Makkai

22 mei verschijnt het nieuwe boek van Rebecca Makkai: Ik heb een paar vragen voor je. Over de ware toedracht van een tragedie op een Amerikaanse kostschool (I Have Some Questions for You), vertaald door Arjaan van Nimwegen en Thijs van Nimwegen. Lees bij ons vast een fragment!

Voor de liefhebbers van Donna Tartts De verborgen geschiedenis. Bodie Kane, een bekende podcastmaker, is gevraagd een gastcollege te komen geven op de elitaire kostschool Ganby in New England. Als oud-studente van Ganby roept dat vele herinneringen op: zij was de enige op school met een beurs in plaats van rijke ouders, en een van haar klasgenoten, de populaire Thalia, is in 1995, hun laatste jaar, dood aangetroffen. De omstandigheden van Thalia's dood en de snelle veroordeling van de zwarte gymleraar Omar Evans zijn al jaren onderwerp van online discussie. Evans heeft al die tijd beweerd onschuldig te zijn. Heeft de politie het onderzoek destijds wel goed aangepakt? Bodie begint te twijfelen aan haar eigen observaties uit die tijd: heeft zij zelf ook misschien bepaalde dingen over het hoofd gezien?

'Een literair meesterwerk. Kruipt onder je huid en is niet weg te leggen.' Jennifer Egan
'Deze verleidelijke campusroman is een grote aanrader. ' Booklist, starred
'Een slim en doordacht verhaal. Dit wordt een grote hit.' Publishers Weekly, starred

N.B. Lees op onze site Annetje Rubens over Een stralende toekomst.

‘U hebt wel van haar gehoord,’ zeg ik – een uitdaging, een geruststelling. Tegen de vrouw op de kruk naast me in de hotelbar, die de fout heeft gemaakt een gesprek aan te gaan. Tegen de tandarts die niets meer weet te vragen over mijn kinderen en maar gaat vragen wat ik zelf heb gedaan.
Soms kennen ze haar onmiddellijk. Soms vragen ze: ‘Was dat niet die vrouw die door die man in de kelder was opgesloten?’
Nee! Nee. Dat was zij niet.
Was het die vrouw die neergestoken werd in... Nee. Of die in een taxi stapte met die... Dat was een ander. Die naar dat studentenfeestje ging, die door die man met een stok, die met die man met die hamer, de vrouw die hem op kwam halen uit de afkickkliniek en dat hij toen... Nee. Die elke dag door hem bespied werd als ze aan het joggen was? Die zo stom was hem te vertellen dat ze over tijd was? Die met die oom? Nee, wacht, die andere met die oom?
Nee. Het was die van dat zwembad. Die met alcohol in haar... Met haar haar om... Met die vent die bekende dat hij... Juist. Die.
Ze knikken, gerustgesteld. Waardoor?
Mijn barkrukbuurtje vist de selderijstengel uit haar bloody mary en knaagt hem op. Mijn tandarts zegt dat ik moet spoelen. Ze zoeken naar haar naam, in hun mond, in hun geheugen. ‘Die ken ik absoluut,’ zeggen ze.
‘Die’, want nu is ze alleen nog een verhaal, een verhaal dat je kent of niet kent, een verhaal met een beperkt aantal bijzonderheden, een verhaal dat je kunt vatten in plattegronden en tijdlijnen die je je herinnert.
‘Die op die kostschool zat!’ zeggen ze. ‘Ik weet het weer, die van die video. Hebt u haar gekénd?’
Zij is die op die foto die je te zien krijgt als je op De New Hampshire-moord zoekt, naast politiefoto’s van recentere, naar meth stinkende drama’s. Eén foto – waarop ze lacht met haar mond maar niet met haar ogen, wat de indruk van diepe treurigheid geeft – wordt veel gebruikt als clickbait. Het is een uitsnede van de tennisploegfoto uit het jaarboek; als je Thalia hebt gekend, zie je snel genoeg dat ze eigenlijk niet triest was, ze glimlachte alleen maar naar de camera terwijl ze er geen zin in had.
Dat was het verhaal dat steeds weer opnieuw verteld werd.
Het verhaal waarin ze jong genoeg en wit genoeg en knap genoeg en rijk genoeg was om aandacht te krijgen.
Het verhaal waarin we allemaal jong genoeg waren om te denken dat iemand slimmer dan wij de antwoorden wist.
Misschien het verhaal dat we verkeerd begrepen hadden.
Misschien het verhaal dat we allemaal, stuk voor stuk zo licht als een veertje, verkeerd begrepen hadden.

Deel 1

1

Ik zag de video voor het eerst in 2016. Ik zat met mijn laptop in bed, koptelefoon op, bang dat Jerome wakker zou worden. Het zou misschien lastig uit te leggen zijn. In de kamer aan het einde van de gang sliepen mijn kinderen. Ik had kunnen opstaan om bij ze te gaan kijken, hun warme wangetjes en hete adem te voelen. Ik had aan het haar van mijn dochter kunnen ruiken – en misschien had die geur van vochtige lavendel en peuterhoofd me wel in slaap gekregen.
Maar een vriend die ik al twintig jaar niet had gezien had me net die link gestuurd, dus klikte ik erop.
Camelot van Lerner en Loewe. Ik was toneelmeester en deed de techniek. Eén statiefcamera, te dicht op het orkest, te ver bij de microfoonloze puberzangers vandaan, op videobanden uit 1995, met een lid van de filmclub achter de lens. En mijn god, we wisten dat we niet best waren, maar we waren niet eens zo goed als we dachten dat we waren. Wie het ook was die het twintig jaar later had geüpload, wie het ook was die onderaan labels had toegevoegd met de exacte tijdcodes waarop Thalia Keith verscheen, had ook een lijst met acteurs en medewerkers toegevoegd. Beth Docherty speelt een piepkleine Guinevere, Sakina John straalt als Morgan le Fay met een puntige gouden kroon op haar cornrows, Mike Stiles is mooi en bedremmeld als Koning Arthur. Mijn naam is verkeerd gespeld, maar staat er ook tussen.
Bij de buiging aan het einde komt Thalia voor het laatst duidelijk in beeld, haar donkere krullen steken af bij de vale massa. Daarna blijft zowat iedereen op het podium staan om ‘Happy Birthday’ te zingen voor Mrs. Ross, onze regisseur, en haar van de eerste rij omhoog te hijsen, waar ze iedere avond aantekeningen heeft zitten krabbelen. Wat is ze jong, dat was me toen nooit opgevallen.
Een paar kinderen gaan af en komen dan verward weer terug. Leden van het orkest springen het podium op om te zingen, de man van Mrs. Ross duikt op uit het publiek met een bos bloemen, de medewerkers komen op in een zwart overhemd en zwarte spijkerbroek. Ik verschijn niet; ik neem aan dat ik in de cabine ben gebleven. Ik was wel zo iemand die het uitzat.
Het hergroeperen en zingen meegenomen duurt het verjaardagsgedoe tweeënvijftig seconden, waarin je Thalia nooit duidelijk te zien krijgt. In de opmerkingen heeft iemand ingezoomd op een stukje groene jurk aan de zijkant van het frame, degene heeft een foto van die veeg kleur naast een foto van de jurk die Thalia aanhad gezet – eerst was ze in tule gehuld als Nimue, de tovenares, de Vrouwe van het Meer, en daarna zonder tule, met een eenvoudige hoofdtooi, als Vrouwe Anne. Maar er was een heel stel groene jurken. Mijn vriendin Carlotta droeg er een. De kans bestaat dat Thalia toen al verdwenen was.
De discussie onder de video richt zich voornamelijk op de timing. De opvoering zou om zeven uur aanvangen, maar we zijn waarschijnlijk vijf minuten later begonnen met onze genadiglijk ingekorte versie. Misschien nog later. De pauze is niet opgenomen, en er wordt gespeculeerd over hoelang de pauze van een middelbareschoolmusical duurt. Afhankelijk van wat je gelooft omtrent die twee variabelen is de opvoering ergens tussen kwart voor en kwart over negen geëindigd. Ik moet het geweten hebben. Ooit heeft er een map bestaan met mijn nauwgezette aantekeningen. Maar niemand heeft er ooit om gevraagd.
De schouwarts plaatste Thalia’s tijd van overlijden tussen acht uur ’s avonds en middernacht, en het begin van die tijdsspanne werd bepaald door de musical; dus is de precieze eindtijd van de opvoering online onderwerp van oneindige fascinatie.
Ik kom hier via YouTube, had iemand in 2015 als opmerking geplaatst, met een link naar een andere video. Kijk dit dan. Dit bewijst dat het onderzoek een rommeltje was. Er klopt niks van de tijdlijn.
Iemand anders schreef: Verkeerde man in de cel dankzij racistische agenten omgekocht door de school.
En daaronder: Welkom bij de Aluhoedjesclub! Als jullie je energie nou eens aan ECHTE ONOPGELOSTE ZAKEN zouden besteden.
Deze herinnering woelde zich los uit de duistere uithoeken van mijn brein, toen ik de video eenentwintig jaar na dato bekeek: in de bibliotheek het woord lusty opzoeken in het woordenboek, samen met mijn vriendin Fran, die bij het koor zat. ‘Lusty betekent gewoon levendig,’ had Mrs. Ross verklaard om ons te laten ophouden met giechelen over ‘The Lusty Month of May’. ‘Zoek het maar op.’ Maar wat wist Mrs. Ross nou van lust? Lust was iets voor de jeugd, niet voor getrouwde toneeljuffen. Maar (‘Krijg nou apentieten’, zoals Fran gezegd zou hebben, misschien gezegd heeft) kijk nou, volgens Webster betekende lusty inderdaad ‘gezond en sterk, vol kracht’. Een van de voorbeelden luidde a lusty beef stew. Lachend ontvluchtten we de bibliotheek, waarbij Fran zong van ‘O, die wellustige runderstoof’.
Waar had ik die herinnering al die jaren bewaard?