Leesfragment: De schoonheid van de echtgenoot

04 januari 2024 , door Anne Carson

Om naar uit te kijken! 23 januari verschijnt Anne Carsons De schoonheid van de echtgenoot. Een fictie-essay in 29 tango’s (The Beauty of the Husband), vertaald door Marijke Emeis. Lees bij ons een vertaald fragment — de uitgave is tweetalig — en reserveer dat boek.

Verteld in negenentwintig tango’s – een tango is net als een huwelijk iets wat je tot het einde moet dansen – is De schoonheid van de echtgenoot een meesterlijke combinatie van het idee van Keats dat schoonheid waarheid is en het verhaal van een huwelijk.

Dit helderziende, brutale, ontroerende, duister grappige boek vertelt met een directe, toegankelijke stem negenentwintig verhalende verzen die ons levendig meevoeren langs erotische, pijnlijke en hartverscheurende scènes uit een langdurig huwelijk dat uit elkaar valt.

Alleen de bekroonde dichteres Anne Carson kan een boek schrijven dat het oudste lyrische onderwerp – liefde – zo krachtig, zo fris en zo verwoestend maakt.

Anne Carson wordt in Canada en de Verenigde Staten al lange tijd beschouwd als een van de belangrijkste stemmen in de hedendaagse literatuur. Ze werd geboren in Canada en is al meer dan dertig jaar hoogleraar klassieke literatuur. Ze werd onder meer bekroond met de Lannan Award, de Pushcart Prize, de Griffin Trust Award for Excellence in Poetry, en beurzen van de Guggenheim en MacArthur Foundations. In 2022 verscheen van haar de bundel Rood.

meer dan één
Nare reden voor haar smart, zoals te lezen
In de roemruchte memoires over duizend jaar,
Geschreven door Crafticant
John Keats,
The Jealousies: a Faery Tale, by Lucy Vaughan Lloyd of China Walk, Lambeth, regel 84-87

I. Ik draag dit boek op aan keats (vertelde jij me dat keats dokter was?) omdat een opdracht niet volmaakt mag zijn wil een boek in vrijheid bestaan en hij zich volledig overgaf aan schoonheid

Een wond straalt licht uit
zeggen chirurgen.
Als alle lampen in huis waren gedoofd
kon je de wond verbinden
bij het licht dat ze geeft.

Geachte lezer ik zeg dit bij wijze van analogie.

Vertraging.

‘Zeg vertraging in plaats van schilderij of schets –
een glasvertraging
zoals in prozagedicht of zilverbeslag.’
Aldus Duchamp
over De bruid ontbloot door haar vrijgezellen

dat onderweg van het Brooklyn Museum naar Connecticut

in acht stukken brak (1912).
Wat wordt vertraagd?
Het huwelijk denk ik.
Dat strijdtoneel zoals mijn man het noemde.
Kijk hoe het woord
oplicht.

Een ring gekozen naar ik hoor uit sieraden van Hymen,
En u zult hem nog hoger schatten, dame, dat staat vast,
Dan alle vreugde die geweest is en nog komen zal.
John Keats,
Otho the Great: A Tragedy in Five Acts, I.I.137-139

II. Maar een opdracht is slechts welgekozen als opgesteld in het bijzijn van getuigen — Een in wezen openbare capitulatie als van vaandels in een veldslag

Zoals je weet was ik jaren geleden getrouwd en toen mijn man wegging nam hij mijn aantekenboekjes mee. Boekjes in spiraalband.
Je kent het slimme werkwoord schrijven. Hij schreef graag, verzon zelf niet graag
het begin van elke gedachte.
Gebruikte mijn begin voor diverse doeleinden, zo vond ik in zijn zak eens het begin van een brief (aan zijn toenmalige maitresse)
met een uitdrukking die ik van Homerus had overgeschreven: .ƒÃƒËƒÑƒÏƒÍƒÎƒ¿ƒÉƒÇƒÄƒÍƒÊ.ƒËƒÅ
daalde Andromache
volgens Homerus na haar afscheid van Hektor — ‘steeds omkijkend’
de toren van Troje af
en ging door stenen straten naar het huis van haar loyale echtgenoot en daar
in zijn eigen vertrekken
hief ze met haar dienstmaagden een weeklacht aan voor een levende man.
Mijn man
was aan niets of niemand loyaal. Waarom hield ik dan van hem als jong meisje al tot eind middelbaar en de scheidingsakte per post?
Schoonheid. Geen groot geheim. Ik zeg schaamteloos dat ik van hem hield om zijn schoonheid. En weer zou houden als hij
in mijn buurt kwam. Schoonheid overtuigt. Schoonheid is wat seks mogelijk maakt. Schoonheid maakt van seks seks.
Dat zou jij toch moeten begrijpen — ssst, ander onderwerp,

hoe zit dat in de natuur.
Andere diersoorten, de niet-giftige, hebben vaak de tekening en kleuren als van giftige soorten.
Mimicry heet dat. Een niet-giftige soort imiteert een giftige soort.

Mijn man was geen imitator.
Maar die oorlogsspelletjes dan, zul je zeggen. Hoe vaak heb ik niet mijn beklag
bij je gedaan
als ze hier de hele nacht met sigaretten en olielampjes en opengeklapte spelborden
op tapijten zaten
als in Napoleons tent denk ik zo, had jij kunnen slapen? Mijn man wist meer
van de Slag bij Borodino
dan van het lichaam van zijn vrouw, veel meer! Spanningen stroomden tegen muren
omhoog en langs het plafond,
soms speelden ze van vrijdagavond tot maandagmorgen aan één stuk, hij en zijn
bleke gramstorige vrienden.
Ze zweetten als paarden. Ze aten de kost van het land dat ze speelden.
Jaloezie
was een niet geringe factor in mijn relatie tot de Slag bij Borodino.

Ik haat de Slag bij Borodino.
O.
Waarom speel je de hele nacht.
Die tijd is echt.
Die is gespeeld.
Echt gespeeld.
Is dat een citaat.
Kom hier.
Nee.
Ik moet je aanraken.
Nee.
Ja.

Die nacht ‘deden’ we voor het eerst wat we ondanks een halfjaar getrouwd nog
niet hadden gewaagd.

Groot raadsel. Niemand wist waarheen met zijn been en ik weet tot op de dag van vandaag niet zeker of het goed is gegaan.
Hij leek gelukkig. Je doet denken aan Venetië zei hij heel mooi.
De volgende ochtend
schreef ik een korte causerie (‘Over ontmaagding’) die hij stal en in een klein driemaandelijks tijdschrift
publiceerde. Het was een voor ons kenmerkende interactie.
Of moet ik zeggen ideale.
Geen van ons had ooit Venetië gezien.

[…]