Leesfragment: Hoe je verkiezingen wint

Vlak voor de Tweede Kamerverkiezingen, en middenin de Week van de Klassieken is er één essentiële klassieker: Quintus Cicero's brief Hoe je verkiezingen wint (vertaling Rogier van der Wal). Wij brengen enkele van zijn stellingen over campagnevoeren.

Hoe je verkiezingen wint is een Romeinse handleiding voor een effectieve verkiezingscampagne. Toen de belangrijkste redenaar, Marcus Tullius Cicero, in 64 v.Chr. het consulschap ambieerde, kreeg hij advies van zijn praktisch ingestelde broer. In een fraaie brief vatte die pakkend samen hoe je een succesvolle campagne runt. Zo adviseerde Quintus zijn broer om iedereen van alles te beloven. En verder: hou alle mensen te vriend. Pas jezelf steeds weer aan en voer een goede show op voor de kiezers.

In dit boek staan Cicero's adviezen aan zijn broer in een toegankelijke vertaling. Hoe liep diens verkiezing eigenlijk af? Welnu, het werkte. Cicero won glansrijk. Bent u de volgende die zich dankzij Quintus Cicero op het pluche manoeuvreert? Oude wijsheid roest immers niet.

N.B. Bezoek ook onze speciale Oudheid-pagina.

De stellingen van Quintus Tullius Cicero

De omgang met de kiezer

41. Over het aangaan van vriendschappen heb ik nu voldoende gezegd. Nu moet ik het over dat andere onderdeel van het campagnevoeren hebben: hoe je om moet gaan met het kiezersvolk. Dat vereist namenkennis, vleierij, doorzettingsvermogen, vrijgevigheid, publiciteit, een mooie show en een visie voor de staat.

42. Zorg om te beginnen dat je de mensen kent en laat dat merken zodat het opvalt. En vergroot deze vaardigheid zodat ze dagelijks beter wordt. Niets is in mijn ogen zo populair en valt zo goed.

De ervaringen van Cotta

47. Gaius Cotta, een meester in campagne voeren, zei altijd dat hij, voor zover er geen verplichting was die dat in de weg stond, gewoonlijk aan iedereen zijn hulp beloofde, maar dat hij die hulp alleen verleende aan diegenen aan wie die naar zijn mening het best bestee d was. Hij wees nooit iemand af omdat het vaak gebeurde dat degene aan wie hij het beloofd had zijn hulp om de een of andere reden niet meer nodig had. Of hij bleek zelf vaak meer tijd te hebben dan hij gedacht had. Als je alleen zou aannemen wat je dacht aan te kunnen dan kon je je huis niet volkrijgen. Bij toeval kwam er een zaak voor het gerecht waar je niet op rekende, maar de zaak waarvan je dacht dat je er werk aan zou hebben kwam om een of andere reden juist niet voor. Uiterste consequentie was dat iemand boos werd aan wie je een leugen had verteld.

48. Wanneer je iets belooft, is die woede onzeker, die komt pas later en er zijn weinig mensen bij betrokken. Maar als je weigert, vervreemd je gegarandeerd direct veel meer mensen van je. Want het aantal mensen dat van iemand anders hulp vraagt is veel groter dan het aantal mensen die van die hulp dan ook gebruik maken. Daarom is het beter dat sommigen van deze mensen op het Forum incidenteel boos op je zijn dan dat iedereen dat bij jou thuis voortdurend is. Vooral omdat ze veel bozer worden op degenen die botweg weigeren dan op degene van wie ze zien dat hij een goede reden heeft die hem belet om zich aan zijn belofte te houden, hoewel hij dat wel had willen doen als dat op de een of andere manier had gekund.

49. Denk niet dat ik van mijn systematische indeling ben afgeweken omdat ik dit bespreek in het deel over het campagne voeren onder het volk. In mijn ogen horen al deze dingen niet zozeer bij de steun van vrienden als wel bij je reputatie onder het volk. Ook wanneer iets daarvan bij die eerste categorie hoort – welwillend antwoorden, ijverig vrienden ten dienste staan bij hun zakelijke beslommeringen of als ze in nood zijn – dan behandel ik hier toch die zaken waarmee je de grote massa voor je kunt winnen. Met als gevolg dat je huis al vóór zonsopgang vol is, en dat je velen aan je bindt die hopen op jouw bescherming. Zo gaan ze in een vriendschappelijker stemming bij je weg dan waarin ze gekomen waren en ze vullen de oren van zoveel mogelijk mensen met hele positieve berichten over jou.

Roem en publiciteit

50. Het volgende onderwerp is publiciteit, waar je je altijd honderd procent voor moet inspannen. Alles wat ik hiervoor gezegd heb is ook relevant voor het vergroten van je reputatie: de lof voor jou als redenaar, de steun van belastingpachters en ridderstand, de sympathie van de elite, de grote schare jonge mannen om je heen, de voortdurende aanwezigheid van diegenen die voor de rechtbank door jou verdedigd zijn en uit de provinciesteden de grote groep van degenen die duidelijk voor jou gekomen zijn. Zo zal men zeggen en denken dat jij de mensen goed kent, dat je hen vriendelijk aanspreekt, voortdurend en grondig campagne voert en dat je welwillend en vrijgevig bent, dat je huis lang voor de morgen aanbreekt vol is met een menigte mensen uit alle klassen, dat iedereen tevreden is met wat je zegt en veel mensen ook met wat je daadwerkelijk doet. Je zult bereiken wat hard werken, bekwaamheid en precisie kunnen opleveren, namelijk dat het volk niet uit de tweede hand via al jouw contacten van je hoort, maar zich zelf voor jou beijvert.

51. Je hebt door Pompeius te prijzen, door de zaak van Manilius op je te nemen en door Cornelius te verdedigen de stedelijke massa al binnen en de steun van degenen die de volksvergaderingen in hun macht hebben. We moeten nog die steun mobiliseren die tot nu toe niemand gehad heeft in combinatie met de sympathie van de meest prominente mannen. Je moet er ook voor zorgen dat iedereen weet dat Pompeius jou zeer welgezind is en dat hem er veel aan gelegen is dat jij het ambt krijgt waarvoor jij je kandideert.

Verwachtingen

52. Tot slot: zorg ervoor dat je hele campagne één grote show is, opvallend, prachtig en populair, dat die een onuitwisbare indruk maakt en het hoogst bereikbare prestige oplevert en ook, als dat op een of andere manier te realiseren valt, dat je concurrenten in opspraak zijn door geruchten van misdaad, begeerte of omkoping, passend bij hun karakter.

53. In deze campagne moet je vóór alles laten zien dat men van jou voor de staat veel goeds verwacht en dat men een positieve indruk van je heeft. Toch moet je tijdens het campagne voeren noch in de senaat, noch in de volksvergadering politiek actief zijn. Je moet eraan denken dat de senaat op grond van je carrière de indruk moet krijgen dat je pal zult staan voor haar autoriteit. De ridders en de heren met aanzien en vermogen moeten je op grond van je verleden zien als iemand die zich inzet voor rust en vrede. De massa moet jou beschouwen als iemand die voor hun belangen opkomt, omdat je ten minste in je redevoeringen in de volksvergadering en voor de rechtbank een vriend van het volk geweest bent.